Rosa Miriam Elizalde – La Jornada (México)

A Marco Rubio –Little Marco, como o chama o seu xefe na Casa Branca– ignórao a diplomacia trumpista. Déronlle como premio de consolación, a tarefa rastreira de intensificar o ataque contra a illa onde naceran os seus pais. O presidente Trump non considera a Rubio capaz de negociar con Zelensky ou Putin, mais o ministro encargado das relacións dos EUA co mundo, deu impulsado, en menos de un mes, sete medidas contra Cuba que elevan a niveis insoportábeis o castigo colectivo imposto polo bloqueo estadunidense contra a illa.

Anunciados nas sextas feiras pola tarde, pasaron case sen se notar, pero son un paquete de medidas que disparan fogo graneado contra os cubanos na illa e mesmo contra aqueles que viven fóra dela. A reincorporación de Cuba á Lista de Estados Patrocinadores do Terrorismo é a medida máis grave do cerco financeiro contra Cuba; aplícase sen xustificación ningunha e agrava significativamente os efectos do bloqueo económico e comercial ao disuadir a bancos e institucións internacionais de operar con Cuba por temor a sancións da Casa Branca. A reincorporación na lista implica obstáculos adicionais para importar bens de primeira necesidade, recibir créditos e acceder ao finanzamento internacional.

Restablecendo a lista de entidades cubanas restrinxidas, actualizaron a relación de empresas e entidades cubanas coas que Estados Unidos prohibe realizar calquera transacción. A medida, claramente extraterritorial, busca impedir o comercio e o investimento en sectores críticos da economía cubana. Afecta nomeadamente ao turismo e as transaccións financeiras con terceiros países.

O Título III da Lei Helms Burton, tamén reactivado, invita a cidadáns estadounidenses (incluídos a cubanos nacionalizados) presentar demandas contra empresas estranxeiras que invistan en propiedades nacionalizadas en Cuba trala Revolución de 1959. Xa que logo, a nacionalización de propiedades polo Estado é un dereito commún refrendado pola Lei. O Título III busca impedir o investimento estranxeiro e xerar inseguridade xurídica para empresas internacionais interesadas en comerciaren con Cuba.

A suspensión da licenza para transaccións con Orbit SA, Impide a Cuba recibir remesas desde os EUA. Isto afecta directamente a miles de familias cubanas que reciben con regulariedade xiros para cubrir necesidades básicas. Ao cortar unha das poucas fontes de obtención de divisas, o governo de Trump busca debilitar aínda máis a economía cubana para crear unha crise social interna.

A suspensión do permiso humanitario de entrada nos EUA para reunificación familiar, afecta a boa parte dos máis de 900 mil cubanos que chegaron a EU desde outubro de 2021 que poderían ser deportados. Co endurecemento do bloqueo, Washington incentivounos para que saísen de Cuba e inmigraran a EUA; agora pretende deportalos.

Coa suspensión do outorgamento de visas para intercambios, busca debilitar os vínculos culturais e académicos. A administración Trump nega visas a cubanos participantes en intercambios culturais, académicos e científicos nos EUA. Ningún equipo cubano, nin sequera infantil, poderá participar en competicións deportivas rexionais ou bilaterais en territorio estadunidense.

Outra acción particularmente agresiva, impón restricións de visas a cubanos e estranxeiros vinculados a programas de cooperación Sur-Sur nos que participa Cuba, especialmente no sector da saúde. A medida forma parte da campaña de cerco contra as Misións Médicas Cubanas, afecta a capacidade de Cuba para ofrecer asistencia médica internacional e criminaliza a cidadáns de terceiros países involucrados en proxectos de colaboración con Cuba.

A administración Trump incluíu Cuba na Lista de Adversarios Estranxeiros, xunto a Venezuela, Irán, Rusia e China, limitando así o acceso cubano á tecnoloxía estadunidense, especialmente en intelixencia artificial.

E poñerase peor. The New York Times filtrou esta semana que o goberno de Trump elaborou unha lista vermella de países cuxos cidadáns terían “categoricamente prohibida” a entrada aos EUA. Por suposto, a illa está neste grupo ao sumar Cuba a Irán, Libia, Corea do Norte, Somalia, Sudán, Siria, Venezuela e O Iemen.

Ao monstro, como diría a Nobel austriaca Elfriede Jelinek, escóitaselle arfar.

Traducido ao Galego para TSA, por Águeda Louro.

Alina Pereira – Juventud Rebelde

En visitas que aportan información sobre iniciativas e actividades de interese xeral ao longo da iIla, o Presidente Díaz-Canel chegou na mañá de venres 8 ao municipio de Guanajay, acompañado de Roberto Morales, secretario de Organización do Comité Central do Partido, a Empresa Produtora de Autobuses Evelio Prieto Guillama, un importante obradoiro que está a reparar cen unidades de transporte público para servizo urbano da capital do país. Un paso cara adiante que pode darse grazas a colaboración da República Popular China. As primeiras unidades estarán listas para outono.

A unidade non baixou o seu ritmo de traballo nin nos momentos máis duros da Covid-19. Das súas naves sairan proxectos para consolidar o transporte ferroviario, a produción de triciclos eléctricos e unha liña de ensamblaxe de ciclomotores. Comentando estas iniciativas, o Presidente salientou a importancia de atopar saidas nun entornoo de graves problemas.

A Taconera, en Guanajay, foi a segunda parada no itinerario. En diálogo directo coa vecindade, Díaz- Canel falou con orgullo dos 375 anos que vai celebrar o concello, e do feito de ter nacido naquelas terras o patriota e militante comunista Carlos Baliño. “Da común autoestima ven a unión e a harmonía que facilitan chegar a cada propósito trazado”.

Dentro dese barrio en transformación, Díaz-Canel visitou a escola primaria que leva o nome de José Ramón Martínez, na que saudou a estudantes e profesores. O percorrido foi até o Centro Primero de Enero, onde puideron escoitar o testemuño do labrego Alexander Gradua, da Cooperativa de Créditos e Servizos Eduardo Panizo. Camiñando entre os derregos de 54 hectáreas de cultivo, Gradua deu conta dos resultados fóra do común na produción de hortarizas e froita. Díaz-Canel interesouse polos modos de pago aos produtores, e salientou os resultados de intercalar cultivos para aproveitar a terra ao máximo.

“É a dignificación do campo”, expresou o Presidente no seu paso polas hortas vizosas do municipio de Alquízar, na provincia de Artemisa. Fíxoo en clara alusión ao desexábel que resulta que un produtor agrícola mellore o seu nivel de vida e reciba unha renda correspondente ao seu esforzo.

A reflexión tivo lugar na Empresa Agropecuaria Municipal, a vista dos excelentes resultados dun proxecto de cesión de terras en usufruto a produtores privados. En diálogo cos labregos, o dignatario resaltou o labor despregado na produción de viandas e vexetais. Non pasou por alto Díaz-Canel todo o que alí se fixo para recuperar a totalidade das áreas afectadas pola arremetida, hai catro meses, do furacán Rafael. Durante o percorrido polas terras vermellas –nas que se obtén unha alta produción de pataca–, os responsabeis da agricultura artemiseña informaron ao mandatario que comezou a campaña da colleita do tubérculo, un dos alimentos máis demandados pola poboación.

A estación experimental asociada ao Instituto de Investigaciones de Ingeniería Agrícola, foi outra das entidades de Alquízar visitadas pola dirección do país para coecer de primeira man a efficiencia e innovación que permitiron dar cabo a oito proxectos para producir alimentos e ter outro en fase de execución.

A visita reforza a certeza de canto beneficio pode nacer se a ciencia intervén e das múltiples posibilidades do mundo das sementes que xa deran como froito un proxecto en marcha sobre a vainilla. O proxecto é estender a experiencia noutras áreas de Cuba.

Boas novas na Candelaria

O terceiro municipio visitado pola dirección do país na provincia de Artemisa foi Candelaria. Alí, na finca Los Sementales, do consello popular Premontaña, o Presidente conversou co técnico de extensión gandeira Yoandy González Cárdenas, quen en 12 anos de labor como usufrutuario logrou inefábeis resultados na cría de gado maior, porcino, equino, e de aves.Díaz-Canel eloxiou a beleza do lugar, a limpeza e a orde, e recoñeceu a eficiencia coa cal se desempeñou González Cárdenas.

O segundo destino foi o consello popular urbano de La Candelaria, no cal o mandatario reparou na positiva experiencia que esta clase de visitas permite aquilatar poredio de información directa das experiencias positivas e da clase de apoio que precisa cada lugar.

Díaz-Canel notóu que nestas visitas está presente a busca do diálogo directo co pobo no marco da complexa situación que atravesa o país. “Os problemas non os crea a Revolución senon o imperio que procura humillarnos para quedar con todo, mais debemos ter presente que podemos saír adiante se contamos coa intelixencia e o talento do noso pobo e permanecemos unidos”.

Ofreceu o visitante detalles sobre os pasos que está a dar Cuba no cambio do seu modelo enerxético. “Sete  parques solares estarán listos este mes e cando remate o ano, teremos incorporado 1.000 mw ao Sistema Eléctrico Nacional”.

A seguinte parada, dentro de La Candelaria, foi en Mango Dulce, onde foran emprazados paneis solares fotovoltaicos, fonte de enerxía limpa e renovábel, no que antes era un ermo. “Que a sincronización vea con éxito”, desexou o dignatario ao despedirse das traballadoras e traballadores, en referencia ao importante suceso que terá lugar 25 de marzo.

E así, paseniño, seguindo o principio de que o triunfo é posibel, os fillos de Cuba van tecendo un dos relatos de resistencia popular máis fermoso e intelixente.

(Artigo traducido ao Galego para TSA por Ana Baliño)

Leire Belrose – TSA Moscova

Como continuación dunha dilatada colaboración bilateral, Cuba e Rusia porán en marcha este ano unha empresa mixta de biofarmacia que distribuirá no mercado euro-asiático específicos cubanos de eficiencia probada. Eulogio Pimentel, vicepresidente primeiro de BioCubaFarma, xunto doutros directivos de laboratorios cubanos, conversou en Moscova con representantes de vinte empresas farmacéuticas rusas que comercializan medicamentos e recursos médicos. O anuncio da expansión euro-asiática da farmacia nova de Cuba, contrasta coa pechada negativa da UE a autorizar a distribución de específicos cubanos en calquera dos 27 paises asociados e coincide en tempo e hora coa declaración da presidenta da Comisión Europea, Ursula Von der Leyen de investir 800.000 millóns de Euros en material de guerra, dentro dun plan que nomea Rearmar Europa.  Militarización histórica do proxecto de unidade europea que alarma a algúns comentaristas abalados pola previsíbel deserción orzaentaria da ciencia , a investigación e a asistencia pública do vello subcontinente colonial.

En Moscova, a delegación cubana deu conta de específicos orixinais coma o Heberprot-p para tratar úlceras do pé diabético ou o Hebermin, rexenerador de tecidos que xa están a ser distribuidos nas farmacias de Rusia. A Federación Rusa traballa destora no rexistro sanitario do Nimotuzumab, un anticorpo monoclonal creado en Cuba para o tratamento de cancro así como outras vacinas e terapias de avangarda entre as que figuran a VA-Mengoc-bc contra a meninxite meningocócica do serogrupo bc. Asemade, está en marcha na Rusia o desenvolvemento clínico da vacina terapéutica contra o cancro de pulmón CIMAvax e tambén a Jusvinza, un medicamento para tratar enfermidades autoinmunes, como a artrite reumatoide.

BioCubaFarma precisa que a colaboración coa Federación Rusa  realízase en dúas direccións: a de transferir tecnoloxías cubanas para beneficio do pobo ruso e a do rexistro de medicamentos rusos para seren administrados en Cuba.

Eulogio Pimentel comparou as transferencias realizadas entre Moscova e A Habana como unha autoestrada na que nun sentido circulan tecnoloxías cubanas para beneficio da poboación da Federación Rusa e noutro Cuba rexistra medicamentos rusos de interese xeneral.

Mália o incremento de barreiras financeiras e políticas ilegais que deixan tras de si contra Cuba os dous últimos gobernos dos EUA, o avance da ciencia cubana multiplica o esforzo comprometido por Fidel e a Revolución na investigación avanzada. Durante 2024, os laboratorios de BioCubaFarma executaron 396 proxectos, boa parte deles levados  a termo en cooperación con diferentes entidades públicas cubanas de investigación.

Cuba ocupa un lugar sobranceiro dentro do cativo feixe de nacións do mundo con máis de cen receptores de células nai por dez millóns de habitantes. A terapia celular xa está a ser aplicada en 14 provincias cubanas, fundamentalmente nas especialidades de anxioloxía, ortopedia e traumatoloxía.

O retraso relativo dalgúns paises da UE a respecto da terápia celular, agrávase a diário dende a crise financeira de 2008 e a renuncia dos governos da dereita a finanzaren a investigación. Como advirte Agustín Lage, director do Centro de Inmunoloxía Molecular da Habana, a economía do coñecemento é intrinsecamente socialista e fai por expulsar o capitalismo, un sistema co que comproba a diário a súa incompatibilidade. A medida que medra o papel do coñecemento, agrávase a contradicción do  capitalismo co carácter social da producción e a apropiación privada. Un pais con escasos recursos naturais como Cuba, bloqueado dende 1961 polos EUA, está a probar que a formación pública e integral do Socialismo, aporta un enorme potencial de desenvolvemento a traveso da economía do coñecemento.

Nelia Areses – TSA Habana

No marco da edición 33 da Feira Internacional do Libro da Habana, presentáronse os proxectos editoriais do Museo Nacional da Música da Habana para 2025, entre eles, un libro sobre a vida e obra da pionera María Muñoz de Quevedo, nada en 1886 en A Coruña e falecida en 1947 na Habana. Unha biografía que expón o legado de  María Muñoz , creadora da magnífica Escola Coral Cubana a partir do seu compromiso cos rebeldes nacionalistas do Grupo Minorista (1923). O relato foi recuperado por mor do traballo da investigadora galega Irene del Rio en arquivos da banda cubana do mar.

Trátase dunha foto-biografía iconográfica de María Muñoz con novidades relativas á súa metodoloxía da Escola Nova que conducirían á formación da Coral da Habana, as Cantorías (escolanías) e a Coral Universitaria da Habana, o máis antigo organismo coral actualmente vixente en Cuba.  A obra terá como complemento unha edición virtual que achegará datos inéditos relativos á vida e obra de María Muñoz.

O proxecto de volume presentado na Feira do Libro, recupera artigos orixinais de María Muñoz, conferencias impartidas por ela e programas dos cursos que a coruñesa dera na Universidade da Habana e noutras importantes institucións cubanas de comezos do século XX, como a Institución Hispanocubana de Cultura, dirixida por Fernando Ortiz; Pro-Arte Musical e o Lyceum Tennis Club da Habana. Na biografía da galega-cubana é central a súa identificación cos intelectuais rebelados en Cuba contra a alienación colonial da primeira formalidade republicana, por volta de 15 anos de guerra, que continuaran a a fronte da resistencia interior cunha defensa insomne da cultura propia dende as raices.

A obra de Del Rio procede dunha investigación orixinal realizada pola autora en 2001, cando impartía clases de lingua, literatura, historia e cultura galegas na Cátedra Galega da Facultade de Artes e Letras da Universidade da Habana, fundada por Xosé Neira Vilas en 1992. 

A Feira Internacional do Libro da Habana transcende as fronteiras dun país bloqueado dende hai 62 anos, cunha mensaxe de ilustración, irmandade e solidariedade. O libro converte o monumento colonial da Fortaleza do Morro nun facho de progreso contra o imperialismo que recén recoñeceu que os diarios consagrados a deostar a Revolución Cubana cobraban da nómina imperial por medio da USAID, sucursal da CIA.

O País Convidado de Honra desta edición é a República de Sudáfrica, e a Feira identifícase coa premisa martiana  “Ler é Crecer”, cuxa temática é Todo un país en libros, en atención ao aniversario 25 da creación do Sistema de Edicións Territoriais, no 130 Aniversario da Caída en Combate do Heroe Nacional de Cuba, José Martí. A Feira conta con subsedes en toda a xeografía de Cuba.

María Muñóz musicalizara en versión coral o poema “Mais ve…” da nosa xenial Rosalía de Castro, fora discípula de Manuel de Falla e anfitrioa de Federico García Lorca na súa viaxe de 1930 a Cuba. Foi a primeira persoa en nacionalizarse cubana pola Constitución de 1940 e nunca esqueceu a súa terra de orixe.

Irene del Rio fora presidenta da Asociación de Amizade Galego-Cubana “Francisco Villamil dende 1920 até a derradeira Asemblea Xeral de 22 de febreiro.