Luis Toledo Sande – Cubaperiodistas
Recén chegada a galerna das micros e de pequenas e medianas privatizacións (pois a iso redúcese basicamente a sigla MIPYMES na prática nacional de hoxe) alguén, cuxo nome non dá lembrado o articulista, lanzou nas redes unha pregunta que máis ou menos sería: “Pode acaso un servidor público ser propietario de establecementos privados?” Unha interrogante que levaba dentro preocupacións non pequenas para Cuba. Carecería de importancia en países gobernados polo capitalismo, onde a sociedade vai a rastras do mercado, dividida en clases e a procura de ganancias, ppor mmoito que ese marco conteña regulacións para non se pasaren da raia.
En Cuba, con todo (ou mellor dito, co Bloqueo) a realidade ten outros resortes e desafíos. Logo da rápida Ofensiva Revolucionaria, que puido ser todo o necesaria que se queira mais que se cadra prolongouse demais, o regreso das privatizacións lanzouse tamén con máis présa que pausa. E mesmo con entusiasmo, evidente en estruturas gobernamentais.
Lembremos a euforia coa que se proclamou que as MIPYMES “non eran parte do problema, senón da solución”. Abondaban razóns para cuestionar aquel optimismo malia que hoxe o protagonista máis visíbel de tal agoiro non está. De certo, a realidade implicaba reconsideracións significativas para a nación (E aquí usamos “reconsideracións” e non reformas, un termo que parecía herético, ou diabólico, mesmo que a realidade o deixase máis que pequeno)
Un relativo estatismo na xestión dos modos de propiedade, foi o precedente da multiplicación de establecementos privados e desatouse cando aínda non deramos erradicado expresións de corrupción en ascenso. Non era, pois, como para asumir tranquilamente as privatizacións que, de feito, convertíronse nunha ofensiva de signo inverso.
Todo aconsellaba ter o oído pegado non só á terra, senón ben aberto á atmosfera, á vida. O raro non sería que xurdisen contradicións entre os requirimentos do servizo público e os intereses indiivduais creados coa crecente propiedade privada. Hai cousas tan inventadas que non deberían collernos por sorpresa, se exceptuamos algúns parvos sen remedio.
Este artigo trata de inquedanzas transmitidas ao autor pola promotora dun proxecto comunitario baseado principalmente no legado de José Martí para unha Revolución cuxo Líder, Fidel Castro, recoñeceu que a autoría intelectual era do fundador do Partido Revolucionario Cubano. A promotora aludida non pediu quedar no anonimato, senón que expresou o seu acordo con que se diga o seu nome. Mais o articulista prefire non mencionala nin citar o lugar do país onde ela radica, por evitar unha ringleira de acusacións ou unha investigación sobre un caso concreto. O que se busca é reflexión necesaria e responsábel sobre os desafíos que temos diante.
A realidade que vivimmos obríganos a matinar nas preocupacións citadas, antes de despachalas co pretexto de que poderían ser esaxeradas. Vale lembrar a Ortega e Gasset : “Unha esaxeración é a esaxeración de algo que non o é”.
A promotora —de cuxa tenacidade dan probas as redes— confesa que está a vivir momentos difíciles no seu afán de poñer en marcha un proxecto de desenvolvemento local concibido con fins respectabeis: nada menos que contribuír a elevar na súa comunidade a presenza do pensamento martiano.
Aínda que por vía dolorosa, o seu testemuño move a pensar nos Versos Sinxelos de Martí, dado que estamos en xaneiro e, afirma ela, o traballo planeado non avanza porque “dende xullo estamos a esperar, e ninguén se manifesta ante as xestións feitas”.
Todos teñen Mipymes
Tampouco é necesario nomear agora os organismos e institucións aos cales a promotora conta que pedira apoio. Basta unha frase moi socorrida en Cuba: a promotora —iso é o que conta— acudiu a todos os factores, incluída algunha institución comprometida coa arte e que leva o nome de José Martí.
As súas conclusións son alarmantes. Refírese a representantes daqueles factores, e acouta: “Todos eles teñen MIPYMES. Non lles interesa nada, nin a calidade de vida do pobo”. E resume: “Doe moitísimo. A verdade non se que vai suceder con Cuba e con estes millonarios”.
Oxalá a entusiasta promotora cultural estea trabucada e peque na súa xeneralización. Pero indicios hai de que para a patria, máis que supoñer que esa cubana entusiasta está equivocada, será máis útil andar con ollo para impedir que o seu ditame chegue a graos de cumprimento arrasadores, no caso de non ser posibe lograr que teña realización no país.
Así como durante anos vivimos quizais coa ilusión de que en Cuba non habería clases sociais nin, por tanto, loita entre elas, agora non se debe descartar que o seu xurdimento, ou máis ben a súa multiplicación —coa que medran desigualdades sociais que levaban camiño de desaparecer—pase diante dos nosos ollos coma se estivésemos ou quixésemos estar cegos. E non precisamente no espírito da fermosa metáfora de “Como diante dun cego / Pasan voando as follas”.
Noutro texto o autor do presente artigo referiuse ao uso aveso por parte de medios hexemónicos do chamado Occidente ao recusar hipócritamente a “os oligarcas rusos”. Sería acaso unha expresión máis do cinismo deses medios, se non fóra polo moito que hai detrás de semellante campaña.
En xeral, e nos EUA con expresións singulares, o capitalismo é un sistema oligárquico, e se cadra por iso parece que xa non mencionan aos oligarcas rusos. Mais cando o fan con rexouba, podían buscar que o público destinatario das súas mensaxes pensase nunha realidade concreta: os oligarcas non se formaron a base de herdanzas materiais recibidas da familia do Zar derrotado, senón da corrupción que deu ao traste co chamado socialismo real mentres eles enriquecíanse e reformulaban a fondo, en función dos seus intereses individuais, a estrutura de clases da nación.
A unidade que Cuba precisa —e debe cultivar no seu pobo— non pode facerse ignorando a realidade, nin por mor de voluntarismo puro. Se a meta do país non é nin ha de ser fomentar unha nova burguesía que medre e creza á vista de todos, menos aínda debe selo actuar como Edipo: arrincar os ollos e non ver a realidade.
O que se decide non é un código de normas para o funcionamento das MIPYMES, sen dúbida necesario. Decídese algo moito máis importante: a supervivencia dunha nación cun proxecto nacido e formulado como “a Revolución socialista e democrática dos humildes, cos humildes e para os humildes”.
Non falamos de lemas, senón dunha realidade que debemos ter sempre clara no pensamento e na acción. Urxiría facelo aínda que o Imperio non estivese a recrecer contra Cuba, como fai agora mesmo, terribles manobras que poden ter dentro dela aliados dispostos a expresárense con feitos e ideas, e con esa forma sinistra da acción que é finxir indiferenza. Ou certa “inxenuidade” que circula abertamente polas rúas lucindo símbolos imperiais.
(traducido ao Galego por Lola Andeiro, para TSA)