Fernando Bossi Rojas – Resumen Latinoamericano

Neste breve artigo fálase de Cuba e a súa loita contra a Covid 19, pondo en evidencia como os medios de comunicación hexemónicos mundiais e certos organismos internacionais, ningunean o exemplo do país caribeño e os seus logros en materia de medicamento, eficiencia e solidariedade.

Existe unha listaxe elaborada en 2019 que presenta aos países que brindan mellor cobertura de sanidade universal a súa cidadanía, a partir dos indicativos da Organización Mundial de Saúde (OMS). Dos 191 países desa táboa, só 25 cumpren coas esixencias establecidas pola OMS para promover e garantir a saúde das persoas. Cuba non aparece entre eses 25 países.

Compre revisar a precisión do baremo, tendo en conta o que sucedeu coa pandemia e como foi a atención cara aos contaxiados da Covid-19. Saben quen son os países que están no primeiro e no segundo posto? En primeiro lugar Francia e no segundo Italia. Lembremos que Italia, ante o colapso do seu sistema de saúde, apelou á axuda de médicos de Cuba (o país ao que asignan o posto 39) para enfrontar a epidemia.

Subirá a localización de Cuba nesa listaxe no ano 2021, despois de analizar o seu desempeño durante a pandemia?

Tamén chama a atención que o país latinoamericano mellor situado no devandito baremo é Colombia, no posto 22, logo Chile no 33 e Cuba no posto 39! Que curioso, non?

Porén, revisando as distintas cifras e estatísticas que se manexan sobre a Covid 19, inclínome a destacar aquelas que indican cantidade de mortes por cada 100 mil habitantes, debido a que dan unha dimensión real do efecto da pandemia e dos resultados da atención médica cara á poboación, considerando varios factores que, de remate, conflúen no resultado de evitar mortes e, polo tanto, salvar vidas.

1,08 falecidos por 100.000 habitantes

Considerando as cifras ao día 5 de outubro de 2020, en América, Perú é o país que ten os resultados máis preocupantes: 102,35 mortes sobre cada 100 mil habitantes, con 32.742 falecidos. Agora vexamos aqueles dous países que sitúan enriba de Cuba na lista da OMS, Colombia e Chile: 1) Colombia rexistra 53,80 mortos por cada 100 mil habitantes, cun total de 26.712 falecidos, 2) Chile mostra 69,61 mortos por cada 100 mil habitantes cun total de 13.037 Saben cantos ten Cuba? A cifra é 1,08 falecidos por cada 100 mil habitantes; o total de mortos pola Covid 19 na illa caribeña é de 123 persoas.

Non chama a atención que estes dous países que están por riba de Cuba no na listaxe mundial de saúde, rexistren unha cifra tanto máis alta de falecidos, 50 veces máis para Colombia e case 70 veces máis para Chile? Con todo a OMS, xunto ás ONGs que lle provén datos e estatísticas considera que o sistema de saúde de Colombia e Chile, privatizado en case un 90 por cento, é mellor que o cubano. Nesa mesma dirección, vale a pena mencionar que non hai ningún país en Europa, considerando aqueles con 10 millóns de habitantes ou máis, que poida presentar mellores estatísticas que Cuba. Lembremos a cifra de 1,08 falecidos por cada 100 mil habitantes na maior das Antillas. Vexamos o indicador para os países capitalistas desenvolvidos da Unión Europea. Sempre por cada 100 mil habitantes: Bélxica 88,02 falecidos; España 68,86; Reino Unido 63,75; Italia 59,58; Suecia 57,93; Francia 48,22…E Estados Unidos? Corroboramos a lamentabel cifra de 209.928 mortos, vale dicir 64,26 por cada 100 mil habitantes; 60 veces máis que en Cuba. Con todo, no ranking da OMS Estados Unidos figura no posto 37, dous lugares por riba de Cuba.

Volvendo a América Latina e o Caribe veremos que os países con menos falecidos por cada 100 mil habitantes son: Cuba con 1,08; Uruguai con 1,39; Venezuela con 2,26 e Nicaragua con 2,34. Os tres países maiores que integran a Alianza Bolivariana para os pobos da nosa América (ALBA) promedian 1.89 falecidos por cada 100 mil habitantes; e os tres países (Cuba, Venezuela e Nicaragua) limitan ou se sitúan a curta distancia de Estados Unidos, Brasil e Colombia, países que presentan cifras alarmantes e que encabezan a porcentaxe maior de mortos, todos eles entre os primeiros 10 países con máis falecidos pola Covid-19 do mundo.

Médicos de Cuba a 58 nacións

A maiores, Cuba non só está a atender á súa poboación cunha eficiencia e éxito corroborado desde calquera ángulo que se analice, senón que tamén deu resposta ao chamado doutros países, brindando a súa colaboración con médicos, enfermeiros/as e persoal sanitario especializado. O Ministro de Saúde Pública, Doutor José Ángel Portal Miranda, na súa intervención no 58º Consello Directivo da Organización Panamericana da Saúde manifestou: “Ante a solicitude de varios gobernos, 52 brigadas do Continxente ´Henry Reeve´ colaboraron no combate á pandemia en 39 países, 22 deles na rexión das Américas. Estas brigadas sumáronse aos 28 mil profesionais que xa traballaban en 58 nacións”.

Nótese que a illa, de pouco máis de 11 millóns de habitantes, conta con máis de 95.000 médicos, case 9 médicos por cada mil habitantes, e máis de 85.000 enfermeiros/as. Sabe vostede cal é o país do mundo que conta con máis médicos por cada mil habitantes? Cuba, si. Con 8,4 exactamente. Ségueo Alemaña, con precisamente a metade, 4,2; e en América Latina, Arxentina, con 4 por cada mil habitantes. Ningún país do mundo manifestou a solidariedade efectiva de maneira tan diáfana como Cuba. E por se non fose abondo,  científicos e investigadores cubanos desenvolverann a “Soberana 01”, vacina contra a Covid 19 que xa está en etapa de proba. Hai un mes aproximadamente, a vacina “Soberana 01” comezou os ensaios clínicos en humanos e converteuse na primeira de América Latina -e de todo o mal chamado mundo subdesenvolvido- en avanzar a esa nova fase. O presidente Miguel Díaz-Canel,  sinalou: “O nome da vacina recolle o sentimento de patriotismo e de compromiso revolucionario e humanista con que se traballou. Fazañas como estas reafírmannos o orgullo de ser cubanos”.

Os medios de comunicación hexemónicos fan por agachar estas informacións, ou minimizalas. Nin os éxitos no tratamento da pandemia en territorio cubano, nin a xenerosidade de Cuba ao apoiar con persoal médico a países en dificultades, nin a vacina cubana, actualmente en elaboración, son noticia para os media dominantes.

Os sobresaíntes logros de Cuba, o seu pobo, o seu goberno e a súa Revolución, axigántanse aínda se temos en conta o salvaxe bloqueo que o goberno estadounidense exerce sobre a illa. Este bloqueo contra Cuba -económico, comercial e financeiro-, que se aplica ininterrompidamente dende hai seis décadas, é o sistema de sancións unilaterais máis inxusto, perverso e prolongado que se aplicou contra país algún na historia. O Ministro de Relacións Exteriores de Cuba, Bruno Rodríguez Parrilla, no 74º Debate Xeral da Asemblea Xeral da Organización das Nacións Unidas, o 28 de setembro de 2019, manifestou: “Resultan incalculables os danos humanos que produciu a aplicación destas sancións. Non hai familia cubana nin sector no país que non as padecese. Máis do 77 por cento da poboación cubana ten nacido e crecido baixo o cerco económico que impón Washington”.

Con todo, a pesar das ataduras impostas polo imperialismo ianqui, o boicot por parte dos medios masivos de comunicación, a ocultación de certos organismos internacionais e a covardía dos lacaios de Washington, Cuba segue sendo abandeirada da solidariedade e exemplo do compromiso cos máis necesitados. Respecto diso, o 2 de outubro de 2014, o Comandante Fidel Castro sinalaba: “o persoal médico que marcha a calquera punto para salvar vidas, aínda a risco de perder a súa, é o maior exemplo de solidariedade que pode ofrecer o ser humano”.

Non parece de xustiza que o Premio Nobel da Paz sexa entregado aos médicos cubanos?

Tradución ao Galego de Paulina Gontade, para Terra Sen Amos

Farruco Sesto – Mar de Leva, El Correo del Orinoco

Non hai tal cousa coma o imperialismo. Eis o que asegura o imperialismo mesmo e confirma con voz coral e unánime a súa parroquia. O imperialismo non existe.

Polo que din, a idea mesma da existencia do imperialismo  é unha leria hai tempo inventada pola esquerda internacional e agora defendida, entre outros inimigos das liberdades, polo castrochavismo bolivariano e comunista que o que busca e rachar a paz e a orde instituidas en Occidente.

O imperialismo, ao que Mao dera nome  de tigre de papel, non existe.

O imperialismo que Fidel chamaba becho, barracuda, tabeirón, abutre e todas as alimañas xuntas, non existe.

O imperialismo, que en palabras de Chávez é demo verdadeiro, non existe.

Asi que xa están avisados.

Porque o máis terríbel do seu o paradoxo cernal de ser e non ser, é que o imperialismo armou a pé feito un mundo no que ti estás ao seu dispor, e para o seu invento funcionar a xeito, aplicouno coa política do pan e a vara.  Para o caso, o pan é a vara,  e a vara, nin que dicilo, é partirlle o brazo e a vida ás nacións que non obedezan. Mesmo para levalas  a agonía, se for preciso.

Para conseguilo, manexa a fórmula seguinte, que sen ser gramaticalmente un imperativo, sí que o é xeopoliticamente:  ou entregas a alma e as materias primas ao Imperio e lle ris as charamanduscas ou terás que pagar as consecuencias.

Decatácheste? Quedou ben claro o asunto? Non existe o imperialismo. Xa dixeran sabios doutores que non hai nada diso. Está máis que demostrado.

Mais ti pórtate ben, non vaia ser o caso, e non cultives idea ningunha de soberanía: non permitas que che corra polas veas nin pinga de sangue emanciapador, non ergas sobre as cadeas que te asoballan, non fales de amor, de xustiza, de dignidade, de independencia, e non te me xuntes co arruallo reblde da historia insurxente. Como tal fagas, hante chamar régimen que ven sendo o máis estartaleirado que se pode ser.

Agás que queiras ser ti mesmo, porque iso ten un prezo.

Prezo que moitos pobos dignos pagaron con demasía, e ainda coidan que lles valeu ben a pena.

*Farruco Sesto Novás foi ministro de Cultura do goberno venezolano e milita no Partido Socialista Unido de Venezuela.

Mario Muñoz –Prensa Latina

Alejandro Gil Fernández, ministro de Economía  comentou que a Estratexia Económica e Social de Cuba non ten previsto incrementar ofertas en Moeda Libremente Convertibel (MLC)  Gil Fernández participou dia 19 pasado nunha palestra xunto ao xefe da Comisión de Lineamentos, Mariño Murillo Jorge, para responder as opinións e inquedanzas da poboación sobre o previsto ordenamento.

A pregunta de por que tendo anunciada a unificación monetaria, aparecen novos comercios en MLC, o ministro explicou que a razón é o complexo contexto financeiro e de abastecementos que vive Cuba, especialmente, desde 2019. O ministro culpou ao asañamento do bloqueo, a falta de combustibeis e ao descenso dos ingresos do turismo, sen voos e sen cruceiros, e dixo que a dolarización parcial era unha medida «necesaria mais non desexabel».

Cuba precisa divisas para producir produtos que logo vende en pesos cubanos e CUC. Para reaprovisionar mercados require divisas. E se non as hai, aínda habendo demanda, é difícil reabastecer mercados ao tempo que prolifera a economía informal. O ministro sinalou que os mercados desabastecidos non son fonte de ingresos e a  industria nacional, con capacidades produtivas instaladas e sen poder producir por falta de financiamiento, non participa da economía informal ou paralela e corre asemade o risco de non desenvolverse.

Gil Fernández  dixo que a coincidencia das fronteiras pechadas desde marzo, os impactos sobre os ingresos xerados polas exportacións e o redobrado bloqueo dos EUA, eran pezas dun escenario insólito que só se poderá paliar contando coa axuda consciente da  poboación.

Acrecentou que o fito do ordenamento monetario é que o país traballe co Peso Cubano coma moeda única o que significa que as tendas en MLC son transitorias, necesarias e non desexabeis a medio prazo, malia permitiren que a industria nacional participe, os mercados conten con recursos propios e recádense divisas.

“A estratexia non é dolarizar a economía, senón quedar cunha soa moeda: o CUP, que é a moeda na que se pagan os salarios e na que se venden os produtos polo miúdo e aos armacenistas. Ora, non podemos predicir até cando durarán as tendas en MLC porque estamos nun momento excepcional”.

Debate sobre a morte do CUC

 O ordenamento monetario en Cuba, coas medidas complementarias e a previsíbel pegada na vida doméstica, foi novamente debatido na illa a partir dun artigo publicado no diario Granma 19 de agosto, co título Unificación monetaria no horizonte de Cuba. Especialistas do Banco Central de Cuba trataban neste texto a necesidade de eliminar a dualidade monetaria e cambiaria, prioridade presente hai anos nos documentos rectores da política económica e social da nación.

A seguir, apareceran inquéritos sobre o cámbio monetário nos que a poboación expresábase encol da reforma, e, no entanto, podíamos ler nas redes sociais opinións a prol ou en contra da importante reforma.

“Sería oportuno que economistas e outros especialistas explicasen ao pobo as consecuencias previsíbeis deste proceso, positivas e negativas”, pediu no Facebook o internauta Abel Tablada. Na mesma rede, o profesor e académico cubano Julio Carranza dixo que a reforma cambiária sería a parte máis difícil deste proceso.

Non é a primeira vez que inzan en Cuba rumores desta caste, depois de o Consello de Ministros anunciar 25 de outubro de 2013 que comezaría a traballar no proceso de unificación. Co gallo deste anúncio, non foron poucas as persoas que trocaron nos estabelecementos de CADECA (Casas de Cambio) os seus pesos cubanos convertíbeis (CUC) en pesos cubanos (CUP). Cuba conta con estas dúas moedas oficiais e un CUC equivale a 25 CUP.

O CUP foi proclamado oficialmente moeda funcional en marzo de 2014, a partir de tres resolucións do Ministerio de Finanzas e Prezos,con vistas a desaparición do CUC. Desde esa data e ao longo de 2015, moitos economistas anticiparon o chamado Día Cero da unificación monetaria, mais a reforma non deu chegado e até 2017 non reapareceron comentarios sobre o tema. Nesa altura falouse da constitución de equipas de expertos encargados de afinar pormenores da reforma, na previsión de o seu saldo ser positivo para o país, malia anticipar custos económicos e sociais.

Tamén a finais do 2019 circularon rumores dun cambio inminente do valor do dólar con respecto ao CUP de un por 50, decontado desmentidos polo viceprimeiro ministro Alejandro Gil, en declaracións a Prensa Latina.  Negóu Gil, que é asemade ministro de Economía e Planificación, a data de 1 de xaneiro de 2020 para a entrada en vigor da reforma.

Coicidindo cun feixe de medidas para enfrontar a crise global ocasionada pola Covid-19 e o asañamento do bloqueo dos EUA contra Cuba, soaron novamente  os sinos da reforma económica.

O pasado 16 de xullo, o presidente cubano, Miguel Díaz-Canel, anunciou, ao cabo do Consello de Ministros, que o goberno estaba a ultimar detalles para completar en breve a unificación monetaria e cambiária. Falando na Televisión Cubana, precisou que a unificación eliminaría case a totalidade das trabas que gravan o desenvolvemento das forzas produtivas.

Máis unha vez, cubanos e cubanas maniféstanse verbo da posíbel proximidade das medidas. Sobre o asunto, o xornalista cubano Ariel Terrero, analista económico e colaborador da prensa impresa e televisiva, adiantou dous acontecimentos previos á reforma: o Día Cero e a nova tasa de cambios. Terrero é tamén director do Instituto Internacional de Xornalismo José Martí.

A demanda popular de máis información sobre os cambios previstos, aumenta arredor destes comentarios. Ariel Terrero transmite seguridade sobre a reforma que desta parece certa: “non nos deixaremos provocar”.

Traducido ao Galego para Terra Sen Amos, por Erea del Rio Iglesias

Daniel Seixo – Nueva Revolución

O profesor Xacinto Barreiro, que ten tratado a importancia da Revolución Cubana na resistencia de América Latina contra o imperialismo, expón nesta entrevista, realizada por Daniel Seixo para Nueva Revolución, a permanencia da figura do Che cando se cumpren 53 anos do seu asasinato en Bolivia. Barreiro fala do internacionalismo da Revolución Cubana,  na que se revela o compromiso lúcido de Guevara e a súa denuncia da cobiza  continental proclamada por Woodrow Wilson (1913 a 1921) quen afirmara que os EUA tiñan dereito a defenderen “seus intereses por riba da integridade latinoamericana”.

53 despois, que queda do pensamento guevariano na política actual?

Aínda que é imposible de cuantificar, o Che perdura sempre. É o paradigma do revolucionario antiimperialista interesado nos problemas do Terceiro Mundo e é aí onde a súa pegada é máis forte. Moi novo, lera Marx, Engels e Lenin, considerábase marxista-leninista e coidaba que os militantes do marxismo deben dar exemplo, procurar ser os mellores e estar sempre dispostos para a loita. Era un exemplo disto: as súas ideas e a súa acción seguen sendo un exemplo para todos os pobos e, especialmente en América Latina, a súa influencia foi e segue sendo enorme. Mesmo habendo menos movementos guerrilleiros, as ideas do Che perduran en moitos mozos e en todos os procesos de loita. O imperialismo non se sofre coa mesma dureza na Europa, e, mesmo así, a figura do Che pervive como exemplo.

Que diría que herdou Cuba de Ernesto Guevara?

No discurso que pronuncia Fidel Castro na Praza da Revolución, 18 de outubro de 1967 ante un millón de persoas conmocionadas pola morte do Che, pregunta: como queremos que sexan os nosos fillos? E él mesmo responde: “queremos que sexan como o Che. O Che converteuse nun signo dos pioneiros polo comunismo, seremos como o Che!. O Che simboliza os máis altos valores humanos, era unha persoa culta, intelixente, cunha extraordinaria forza de vontade. Era o primeiro en apuntarse ao traballo voluntario e a calquera misión de risco; tiña un absoluto desprezo polo medo. A partir da súa morte, todo o que se fai en Cuba ten que ver co Che. Como diría Fidel: «a nosa nación interesouse tanto por erradicar o analfabetismo e desenvolver a educación para que todos sexan como o Che». Por iso deveu nun mito para a revolución cubana.

Como interpretaría hoxe Ernesto Guevara as experiencias reformistas ensaiadas  en América Latina ou Europa?

O Che sempre se centrou de forma especial no terceiro mundo, nos países mesmo a beira do imperialismo. O seu devezo foi sempre poder participar na organización da guerrilla no seu propio país, Arxentina. «Al imperialismo, ni un tantico así» dicía. Europa ficaba un pouco máis lonxe. Hai un feito histórico que vai afectar especialmente ao equilibrio do mundo, a desaparición a principios do noventa da URSS. A partir de aí o imperialismo yankee é férido, tanto na intervención directa como solapada. Isto leva a práctica desaparición do movemento guerrilleiro e, nalgún caso, como o das FARC, nun desarme pactado que a outra parte do acordo aproveita para asasinar os guerrilleiros protexidos no acordo. Estamos ante as manidas condicións subxectivas e obxectivas:  ás veces danse as condicións obxectivas para o triunfo da revolución mais non se dan as subxectivas, mentres as subxectivas propician, noutros casos, as obxectivas. De todos xeitos, todos os camiños están abertos e estou seguro de que o Che vería con bos ollos a revolución bolivariana, a loita en Chile ou as experiencias electorais do Ecuador, Arxentina, Bolivia ou México. Non creo que o acontecer dos réximes parlamentarios burgueses de Europa lle houbese interesar tanto.

Banalizouse de máis a figura do Che? 

A figura do Che é impoñente… É a pureza revolucionaria, un exemplo a seguir. Precisamente por ese carisma convértese en subversivo e perigoso e por iso a burguesía, o capitalismo, quer asimilalo para o manipular ao seu antollo, coma icona romántica de ideas imposíbeis de levar á práctica. Pretende convertelo nun obxecto máis de consumo. Todo isto busca  baleiralo de contido ideolóxico. Tamén hai que dicir que, nalgún sector dos chamados progresistas, xulgábase ao Che como un idealista e incidíase na súa acción guerrilleira como algo erróneo, aínda que sabemos que os que así o xulgaban descoñecían o seu pensamento e quedaban nunha análise propia do reformismo burgués.

En Cuba recordan que o Che dicía o que pensaba e facía o que dicía. Quedan hoxe liderados políticos con eses mesmos valores?

Conta Fidel Castro que cando os detiveran en México mentres preparaban a expedición do Granma, no interrogatorio preguntáronlle ao Che si era comunista e el respondeu afirmativamente. Daquela levárono ante un fiscal e o Che acabou discutindo con el sobre o culto á personalidade atribuído a Stalin. Eis o Che, unha persoa íntegra e de enormes valores morais, nobre e desinteresado. Seriamos pesimistas si pensásemos que non pode haber no mundo máis persoas coma el, pero tamén debemos considerar que o mundo actual non é igual ao de hai 53 anos. Ao Che, proíalle de tal xeito a inacción política, que as veces había que frear a súa impaciencia revolucionaria. A situación social non é a mesma e as condicións subxectivas non propician a aparición de figuras como o Che.

Empatía, solidariedade , humanismo, que queda na militancia actual dese home novo que exemplificaba o Che?

Ao analizarmos a figura do Che, debemos ter conta de dúas perspectivas distintas, a europea e a latinoamericana: a primeira representa o vello espírito colonial, e a latinoamericana a visión desde a terra. A cultura do consumo, sobre todo en Europa, lévanos a un mundo máis individualista, menos humano, falto de militancia, solidariedade e axuda mutua. O tecido social vai formando as identidades dun colectivo e a militancia non forma parte, tanto como antes, deses valores. Toda esta anomia social leva á despolitización da sociedade, aínda que sempre debemos pensar que segue habendo persoas coma o Che, persoas privadas de visibilidade por certas condicións subxectivas.

Como definirías esas condicións?

Estamos a vivir unha época de confusión, pero dunha confusión deliberada. Trátase precisamente de confundir á xente e lograr manipulala, chegando mesmo a manipular a figura de líderes coma o Che que ten unha traxectoria diáfana e resistente.

O Che visitara 18 de xuño de 1959 a Franxa de Gaza, que importancia ten hoxe a súa figura para as loitas internacionalistas?

Se hai un país solidario e internacionalista, ese é Cuba. Mesmo nestes duros momentos de pandemia, foi o único país que enviou brigadas médicas aos países chamados desenvolvidos. A visita á Franxa de Gaza é moi significativa. Palestina, un cárcere ao aire libre, é o exemplo dun país sometido na súa propia terra polo colonialismo dun país artificial, Israel, co apoio do imperio Yankee. O Che é unha referencia internacionalista. Desde o primeiro momento preocúpase polos problemas do terceiro mundo: está nas reunións do Movemento de Países non Aliñados, na conferencia de Bandung, vese con Zhou Enlai, Nehru, Nasser, Sukarno… Desde mozo, coas súas ideas marxistas, viaxara por Latinoamérica só e en compañía do seu amigo Alberto Granados. Ademais de coñecer toda a xeografía do continente, estivo en Bolivia, onde en 1952 hai un gran movemento obreiro e campesiño. En 1954 está en Guatemala, onde ten lugar o derrocamento do goberno progresista electo de Jacobo Árbenz ,que pretendendo unha reforma agraria, fora derrocado por unha invasión yankee propiciada pola United Fruit Company que tiña intereses capitais naquelas terras. Diríxese a México onde se prepara a expedición do Gramna para iniciar a revolución en Cuba; anos despois do triunfo da revolución, Fidel proponlle a misión no Congo para axudar a Lumumba contra Mobutu e os mercenarios europeos. A súa vida termina coa misión en Bolivia. Se hai un exemplo de internacionalismo, ese é o Che.

A figura de Óscar Fernández Mel resulta de vital importancia para coñecer as estreitas relacións culturais e políticas entre Galiza e Cuba. En que situación atópanse hoxe esas relacións?

Óscar Fernández Mel foi unha figura fundamental para profundar máis nas relacións entre Cuba e Galiza. Nacido en Cuba de pais lucenses, cando tiña un ano seus pais viaxaron a Galiza e estiveron sete anos ata que en 1937 regresaron a Cuba. Fíxose médico, incorpórase ao movemento 26 de xullo e despois do asalto ao Moncada, á guerrilla. Chegou a ser alcalde da Habana e Xeneral de brigada das Forzas Armadas Revolucionarias. Gran amigo do Che e padriño da súa voda, estivo con el no Congo. Galiza, por razóns históricas debería ter estreitas relacións con Cuba, son moitos os galegos que emigraron a Cuba en diferentes épocas. Grandes personalidades cubanas teñen ascendencia galega: Fidel Castro, Camilo Cienfuegos, Frank Pais, Abel Santamaría… Poderiamos citar a moitos, persoalmente, na miña viaxe a Cuba, puiden comprobar o agarimo que senten os cubanos por Galiza. As relacións de Cuba con Galiza foron profundas e moi importantes desde o punto de vista cultura, o precioso edificio que era o Centro Galego na Habana é hoxe Teatro Nacional; por citar un feito, o himno galego estréase en Cuba. Con todo, hoxe este goberno de Feijoo –de demolición e limpeza étnica, como di Beiras– está a esnaquizar Galiza.

Hai quen responsabiliza ao Che de fusilamentos tralo triunfo da Revolución, que de certo hai nesas acusacións?

Cuba debe pelexar sen descanso contra mentiras e difamacións do imperialismo; simplemente non é verdade esta acusación, tentan inventar algo que manche a figura incólume do Che. Os fusilamentos levados a cabo despois da Revolución, nunca foron decisións persoais, nin dos cargos do goberno, senón sentencias dun consello de guerra. Endebén, Fidel recoñece o erro de facer xuízos públicos contra os que cometeran crimes horrendos, porque a voz do pobo  sempre é máis dura cos culpábeis. Ao Che impactáballe moito a morte dos seus compañeiros de guerrilla, coma a de Eliseo Reyes, o Capitán San Luís, de quen escribe no seu diario aqueles versos de Neruda: «A túa figura pequena, de capitán valente». Era un home dunha fonda humanidade.

Un balance da Figura do Che.

A marabillosa foto de  Alberto Korda está en infinidade de cartazes, camisetas e soportes de toda clase: o Che é unha figura grandiosa, mítica, a personificación dun auténtico revolucionario. É o símbolo da coherencia, a correcta conciencia moral, o desinterese… Ninguén pode ir en contra del, porque representa a loita de todos os desherdados da terra contra a inxustiza. Un visionario. Ferido e desarmado, lévano á Higuera, ao día seguinte 9 de outubro de 1967  e ao medio día, execútano a sangue frío. Aínda hoxe,  campesiños bolivianos van prostrarse naquel lugar.

Texto orixinal: https://nuevarevolucion.es/entrevistamos-a-jacinto-barreiro-la-figura-del-che-se-impondra-siempre/

Tradución ao Galego para Terra Sen Amos, de Rosa Bentraces.

Pressenza – Nelsy Lizarazo (Redacción Ecuador)

Desde o inicio da pandemia, as novas das brigadas médicas cubanas a distintos países do mundo chegaron como vento fresco. Hoxe, a Brigada Henry Reeve, premiada pola Organización Mundial da Saúde (OMS) é un dos candidatos ao premio Nobel da Paz. Conversarmos sobre o inxente labor da medicina internacionalista de Cuba, co ensaísta e investigador Enrique Ubieta que acompañou en Lombardía a brigada cubana requerida polos italianos. A experiencia das mulleres e homes do destacamento médico dunha illa sen recursos e cercada e agredida polos EUA, axudando un pais de renda alta e medios hospitalarios de avangarda, merecía un cronista como Ubieta que ven de producir un relato da súa experiencia. Ubieta é autor de Ensayos de identidad (1993); De la historia, los mitos y los hombres (1999) e La utopía rearmada, que obtivera o premio EPO-Abril na súa primeira edición de 2001.

Cando nacen e cal é o proxecto das brigadas médicas cubanas?

O internacionalismo médico cubano nace coa Revolución. No ano 60 vai unha brigada médica a Chile, onde a recibe Salvador Allende, quen, naquela altura, estaba lonxe de pensar que chegaría á presidencia. Falamos do 60! A seguir, as brigadas devén un feito habitual: van a Alxria, África ou América Latina, como parte do principio revolucionario de solidariedade externa, complemento da solidariedade no interior. Fidel anuncia nos comezos da Revolución que o país vai dispor de moitos médicos e que progresivamente compartirá  ese activo co resto do mundo. Logo da caída do campo socialista nos 90, houbera no mundo un retroceso da esquerda e unha recesión de  prácticas internacionalistas. Nesa altura, Fidel imprime renovada forza e compromiso ao sistema da axuda internacional médica. Arredor das importantes brigadas a Centro  América e Haití no 98, a conta dos furacáns Mitch e George empezan a xurdir diversas ideas ao redor desa presenza, que despois se estende por África e de novo a toda América Latina. En 2005 o furacán Katrina arrasa Nova Orleans, e Cuba ofrece ao goberno dos EUA unha brigada con máis de mil médicos e enfermeiros. Ese continxente recibe o nome de Henry Reeve, patriota norteamericano que pelexou na guerra de independencia de Cuba no século XIX e chega a xeneral: un home moi valente. O goberno de Washington recusa a axuda, mais o Continxente Henry Reeve comeza a asistir en catástrofes e guerras por dous, tres meses, o tempo xusto para axudar. No primeiro foi a Guatemala e Paquistán e a seguir ao resto do mundo.

A campaña contra o Ébola está contada nun libro teu

Unha das actuacións máis importante do Continxente Henry Reeve foi a do Ébola en Africa. O secretario xeral das Nacións Unidas   chamara ao presidente de Cuba para pedirlle que asistise aos países africanos contra o andazo e Cuba enviou 157 médicos e enfermeiros. Eu tiven a posibilidade de viaxar con eles, presenciar o traballo e escribír un libro sobre a campaña. Outro fito foi o da Covid-19 algo que aínda non rematóu. Cuba mandou brigadas a 39 países no mundo para axudar a erradicar a Covid-19 e por primeira vez na historia enviou brigadas a países do primeiro mundo, do grupo dos 7, como Italia. En Lombardía e Piamonte actuaron de maneira absolutamente gratuíta: nin o goberno Cubano nin os médicos nin enfermeiros cubanos recibiron un céntimo por ese labor. Actuaron nun país rico malia procederen dun país pobre, bloqueado ao máximo, buscando o goberno Trump asfixiarnos mentres eramos solidarios con outros.

A propósito da brigada a Italia, que ti acompañaches, que diferenzas advirtes entre os sistemas sanitarios de Cuba e Italia?

En toda parte hai persoas solidarias, de sentimentos nobres; o que cambian son os sistemas, que determinan o comportamento de algunhas persoas cara outras. En Italia vimos como están a derrubar o sistema da sociedade de benestar que existira mentres durou o campo socialista e agora está a ser invadido polos servizos privados. Nestes países con renda alta, a tecnoloxía obviamente é de primeiro nivel; os profesionais cubanos cos que eu viaxaba, primaron a relación cos  pacientes. Bloqueados desde o 60, nós carecemos da última tecnoloxía en varios campos da medicina o que, de súpeto, confrontaba dúas escolas, dúas maneiras de enfrontar a medicina: os facultativos italianos afeitos  resolver todo con 20 probas médicas coa última tecnoloxía e os ollos fixos no computador; os cubanos, namentres, preguntaban aos pacientes sobre o seu historial médico, auscultábannos, exploraban, examinaban,  observaban, recoñecían.  O director do hospital onde estabamos a traballar, observou que os médicos cubanos chegaban a unha conclusión ben antes que as análises informatizadas e con moitos menos gastos en recursos. Os médicos italianos logo tamén comprenderon a necesidade de conversar cos pacientes, de tocalos, de auscultalos e ese intercambio foi moi positivo.  O trato persoal co paciente acaba establecendo unha relación de confianza e afecto que inflúe na curación. Recibíronse moitas cartas de pacientes que saían de alta do hospital agradecendo aos médicos por esa relación de afecto. E por fin, o asunto da bio-seguridade. Os médicos cubanos veñen dun país tropical onde houbera varias epidemias que foron controladas (algunhas delas  creadas pola guerra biolóxica)  e están afeitos a lidar con andazos en todo o mundo. Especialmente co Ébola tiveron que aprender as normas de bio-seguridade porque podía custarlles a vida. Os cubanos estableceron un control de entrada e saída da zona vermella que foi mesmo contestada polos médicos italianos, con protestas de algúns recén graduados. O resultado foi evidente e eles recoñecérono dunha maneira moi aberta: durante tres meses, no hospital de campaña  traballaron mais de 100 colaboradores italianos e 38 médicos e enfermeiros cubanos e non enfermou un só traballador da saúde.  Mesmo acudiamos ás casas dos pacientes, algo que ali causaba sorpresa e visitamos un refuxio de rúa, para estancias limitadas a unha noite, de emigrantes prostituidas vivindo sen teitonin atención, para lles dar orientación epidemiolóxica.

Que efecto pode producir a experiencia de Lombardía e o contraste entre esas dúas formas de abordar o andazo?

Coido que é un momento propicio para reformular o sistema, pero iso non terá lugar se os cidadáns do mundo esperamos que ese cambio aconteza sen intervención, porque hai moitos intereses detrás, lamentabelmente. Non estamos a falar de atrancos insalvábeis senón de políticas para beneficiar a uns en detrimento de outros. A pandemia creou todas as condicións para o mundo cambiar, mais temos que cambialo entre todos. O médicos italianos cunha verdadeira vocación de solidariedade, de humanismo, de entrega á súa profesión apreciaron con toda claridade as potencialidades da medicina social e de todo o que se pode conseguir cando existe vontade política.

Tradución ao Galego para Terra Sen Amos de Rosalía Tamuxe