Rosa Bastabales TSA
Pedro Trigo, heroe do asalto ao Moncada, foi a imaxe radiante da galego-cubanía solidaria que inventara Neira Vilas cando asulagado nun mar de fichas de mambises galegos no arquivo por él organizado no Instituto de Literatura e Linguística da Habana, houbera de procurar un nome que conciliase a nacionalidade de tantas mulleres e homes de procedencia galega que entregaran o mellor da súa vida á Revolución Cubana. Pedro ven de morrer en Barcelona a piques de cumprir 97 anos, na casa da súa filla, coa que vivía retirado. Nacera na Habana en 1929, de páis emigrantes galegos. Na súa personalidade déronse os dous compromisos galego e cubano por excelencia, dende unha visión de clase e de defensa da independencia común ás dúas beiras do mar.
Trigo puido aportar información periódica de Cuba de primeira man e denunciar o bloqueo en convocatorias públicas da Asociacion de Amizada Galego-Cubana Francisco Villamil nas que foi participante comprometido por todo o país. O seu vibrante relato do Asalto ao Moncada no que proliferan os apelidos de revolucionarios galego-cubanos, forma parte dos arquivos de Radio de todo o país.
Residindo en Calabazar, na beira da Habana, nunca perdera contacto con Ourol (Viveiro) onde vivira dos dous aos dez anos e conservaba ben de parentes. Esta relación permitíralle con naturalidade formar parte dunha candidatura nacionalista en Lugo e de presidir iniciativas locais de lembranza e homenaxe do seu irmán Xulio, heroe de Moncada, na comarca de Viveiro. De feito, a Asociación Galego-Cubana do Viveiro leva o nome de Xúlio Trigo.
No 61 aniversario da xesta que marcou o abrente da Revolución Cubana. Miguel Anxo Fernandez Lores, alcalde de Pontevedra, recibiu a Pedro Trigo e a José Antonio Solana, Cónsul Xeral de Cuba, e a directivos da Francisco Villamil. Nunha convocatoria a seguir, Trigo contou en primeira persoa a inciativa e preparativos do Moncada fronte unha plural e concurrida asistencia e no seu relato levou a primeiro plano o anti-imperialismo e a completa austeridade de recursos dos conxurados, axudados a penas con ideas, resolución e sacrificio. Interrogado sobre a disposición revolucionaria das novas xeracións citara a Bonifacio Byrne: “A loita de Cuba será eterna até non se ver libre do imperialismo”. Fora aquela ocasión a segunda homenaxe galega a Pedro Trigo logo da festa organizada 26 de xullo na súa honra en Compostela pola Francisco Villamil coa colaboración de organizacións solidarias de toda Galiza.
Sábado 26 de xullo daquel Aniversario do Asalto ó Cuartel Moncada, tamén chamado Día da Rebeldía, a Asociación de Amizade galego-cubana Francisco Villamil, conxuntamente co Consulado de Cuba en Galicia, celebrara unha festa comemorativa en Santiago de Compostela. Valentín Alvite, presidente da Asociación, falara do significado desta data para a solidariedade internacional con Cuba. Canda él, estaban Laura Urra, cónsul de Cuba, e Pedro Trigo, heroe do Moncada e membro do Movimiento 26 de Julio.
Pedro e o seu irmán Xúlio, ámbolos dous descendentes de galegos de Viveiro, participaran nos preparativos e no asalto ao Moncada. A cónsul agradeceu a celebración da homenaxe e lembrou aos Cinco, os loitadores antiterroristas cubanos.
Aos seus 86 anos, facendo gala dunha lúcida memoria, Pedro Trigo repasara os acontecementos previos a aquel 26 de xullo de 1953 e fixo emocionada lembranza de Fidel Castro, Raúl, Che Guevara, Camilo Cienfuegos, Abel Santamaría e as compañeiras Vilma e Melba, protagonistas do primeiro intento de derrocamento da ditadura de Batista. O heroico asalto ao Moncada convertiríase logo por dereito propio en alicerce histórico da Revolución Cubana. Fillo dun emigrante de Ourense, Abel Santamaría foi asasinado após logo do asalto ao Moncada, acción da que fora un dos principais organizadores. Abel editara xornais clandestinos e traballou arreo por tecer redes para a revolución. Fidel Castro nunca ocultou o seu enorme aprecio por el. Canción del elegido de Silvio Rodríguez está consagrada a súa memoria. A irmá de Abel, Haydée Santamaría, tomou parte no asalto ao Moncada. Estivera na dirección do Movimiento 26 de julio e encargouse de armar a guerrilla de Sierra Maestra. Fundou a Casa das Américas, cerne da renovación cultural cubana, que dirixiu até a súa morte, en 1980.
A natural modestia e compromiso comunista de Pedro Trigo contrasta coa folla de servicios que publica o diario Granma na súa despedida. A el se debía a captación de Florentino Fernández León, que na véspera do asalto ao Moncada era oficial do exército de Batista e pola súa mediación puideron os rebeldes conseguir uniformes e a munición precisa para os decisivos asaltos de 26 de xullo do1953 en Santiago de Cuba e Bayamo.
Dende o resalido da casa de Trigo en Calabazar, puideran os milicianos aceder a unha golada e realizaren as práticas de tiro precisas para os asaltos. A maiores de fornecer os contactos para a dotación material do asalto en Oriente Pedro asumiu a intendencia de transporte e reparto que fora trazada na casa de Josefa Yáñez La Gallega en sucesivas xuntanzas con Fidel e a avangarda do M26. A excelente memoria de Trigo permitira recuperar cada detalle deste proceso.
Pedro participara, 28 de xaneiro de 1953, no histórico Desfile de las Antorchas, desautorizado por Batista e organizado pola Federación de Estudiantes da Universidade. Unha marcha de homenaxe a José Martí, como referencia histórica da reivindicación da independencia de Cuba pola que o Mártir entregara a súa vida na Guerra Chica. Trigo lograra sair con vida do asalto al Cuartel Moncada, foi detido ao regresar a Habana e incorporouse despois a guerra na Serra.
Foi cooperador necesario das compañeiras Melba Hernández e Haydee Santamaría cando estas foran liberadas. Esta participación crecente nas actividades contra a tiranía batistiana causáronlle a el repetidas detencións en calabozos de SIM e do Buró de Investigaciones.
Pedro fundara as Milicias Nacionales Revolucionarias no aeroporto José Martí que foi o centro da defensa destas instalacións estratéxicas na invasión por Playa Girón, y durante a Crisis de Outubro.
