José Ramón Cabañas – La Pupila Insomne
É común en Cuba a opinión (certa por demais) de os EUA ter aumentado o cerco contra a illa nos últimos anos, segundo os feitos acreditan. Con todo, unha pregunta axudaría a considerar acontecementos recentes: trátase dunha ofensiva ou deberíamos entendela mais ben coma unha contraofensiva? A resposta máis repetida é que ambas dúas maneiras de interpretalo non adiantan nin rebaixan o dano que o governo de Washington está a producir en Cuba. Con todo, pode ser de utilidade sabermos cal dos dous enfoques é máis acaído politicamente, para considerarmos implicacións futuras.
Tense falado do diferente nivel de intensidade da agresión contra Cuba durante o mandado de Trump, quen de feito reservou as medidas máis asañadas para os derradeiros doce meses de presidencia. Notamos que a mediocre equipa de goberno do empresario-mandatario, non produciu de feito unha estratexia política contra Cuba e preferiu, máis ben, ceder as intervencións principais desa fronte a unha fracción de políticos descomedidos, cubano-americanos os máis deles.
O principal fin destas intervencións, foi borrar dos libros de historia toda memoria das iniciativas do goberno do primeiro presidente negro dos EUA a respecto de Cuba. Este conxunto de decisións políticas non se apartaba do consenso tradicional de Washington contra Cuba. Dentro deste marco xeral de continuidade, o agravamento das medidas de bloqueo non se deu tanto entre 2017 e 2018, senón a partir de la segunda metade de 2019.
A directiva presidencial sobre Cuba, asinada por Trump en xuño do 2017, estaba dirixida a anular o decreto asinado por Obama na súa despedida; porén non modificou as tendencias en vigor nin aludiu aos 22 memorandos de entendemento, asinados no tempo das negociacións bilaterais.
A prol desta interpretación, están as facilidades para os tránsitos por aire e mar entre os dous países, acordadas en 2017, 2018 e 2019 con cifras de viaxeiros importantes, na súa maioría de estadounidenses e o resto de cubano-americanos. Asemade, a maior cantidades de viaxes de cubanos residentes na illa cara o exterior, deuse tamén no mesmo período con totais históricos de 889.542, 1.111.374 y 1.307.523 para cadanseu dos anos citados Arredor do 80 % en cada caso foran viaxes aos EUA, con máis do 70% de permanencias inferiores aos 24 meses; quer dicer, de non emigrantes.
DÚAS REALIDADES
Estas cifras revelan cando menos dúas realidades:
1.- O resultado do cambio relativo da política dos EUA respecto a Cuba, nos anos precedentes, foi un tránsito de viaxeiros que aconteceu máis adiante mália a violenta campaña de propaganda negativa, xa en marcha, e do lanzamento da farsa dos ataques sónicos. O 90% dos visitantes estadounidenses que regresaban de Cuba, constataban unha diferenza entre a realidade e a propaganda contraria, recibida na escola ou nos media. Dominaba a visión favorábel a un país acolledor que non pretendía acabar coa democracia americana.
2.- O visitantes cubano-americanos obxectaban o discurso da contrarrevolución no seu emporio natural da Florida. Entre eles había vellos combatentes anti-castristas sen delitos de sangue, fillos pródigos que recoñeceron ou non, publicamente o non, teren estado no lado errado da historia, malia obteren paz persoal do reencontro. A maioría dos viaxeiros celebraban a liberdade de viaxar, xulgaren sen intermediarios e poderen regresar. Non faltan as queixas polas limitacións materiais.
Outros feitos non menores acontecidos naqueles anos, non tiveron importancia comparábel a estas cifras de viaxeiros e a súa pegada nas dúas beiras da Canal da Bahama, que conmoveron as bases da industria do odio e da subvención federal e privada que o mantén en funcionamento dende hai 60 anos. Como se pode vender odio na circunstancia de estar a producirse un contacto entre pobos a un nivel impensábel no pasado?, Como vender unha imaxe de falta de dereitos e liberdades, mentres os visitantes estadounidenses celebraban unha liberdade nocturna insólita en Cuba, comparada coa dos seus lugares de residencia?.
Non está demais lembrar que o acontecido sucede nun intre no que organizacións non gobernamentais (ONG) e intereses privados programaron máis intervencións e actuacións de artistas e intelectuais cubanos que nunca nas catro esquinas dos EUA. Non só na Florida senón por Nova Orleans, Los Ángeles, Chicago, Nova York e Washington DC. Na altura, máis de 30 cidades grandes e pequenas dos EUA asinaron colaboración con Cuba, 11 delas en programas de saúde. O primeiro destes acordos foi o de Chicago (Illinois) en 2017 coa presenza de expertos cubanos. Con Trump na presidencia, nese mesmo ano, comezou un programa entre o Centro de Inmunoloxía Molecular de Cuba e o Roswell Park Cancer Center. Anos de alto intercambio académico e universitario nos que os especialistas estadounidenses foran maioría dos participantes extranxeiros en eventos e congresos en Cuba. O grupo dos EUA foi o máis numeroso na conmemoración dos 500 anos (noviembre, 2019) da Habana. Na ocasión, asinouse o acordo de cooperación entre a cidade de Nova Orleans e a capital cubana,
A ORIXE DAS 243 MEDIDAS CONTRA CUBA
Mediado 2019, o Sur da Florida ergueu a voz de estamos sendo atacados!. Na véspera de novas eleccións, o grupo de presión cubano-americano avisou que de non lograr un cambio, asistirían ao sepelio do negocio que tantas portas lles abrira e ao comezo dun tempo que lles obrigaría a buscar a vida coma os demais. O resto do relato é ben sabido: os cambios na Oficina do Asesor de Seguridade Nacional, e na Oficina do Director para América Latina ,do mesmo órgano, e o trato dun senador da Florida cun presidente sen partido político: entrégame a política con Cuba e eu serei teu padriño no Comité de Inteligencia que presido. Eis a orixe das maioría das 243 medidas contra Cuba chegadas a fume de carozo, sen respectar as preceptivas consultas entre axencias nin revisar en que medida eses acordos podían danar o interese nacional dos EUA.
Tres emerxencias encabezaron a lista da política cara a Cuba: Cortar as viaxes, cortar as viaxes e, adicionalmente, cortar as viaxes. Aplicouse dun dia para outro, con pasaxeiros a bordo de barcos e viaxeiros de avión sobrevoando a illa.
Chegaron fondos de emerxencia tanto do orzamento federal como dos fondos reservados para rearmar a maquinaria da desinformación sobre Cuba: borrar a realidade e cambiar o contido de cada feito para mudar a memoria de viaxeiros e anfitrións, emisores e receptores. Una maquinaria para mudar o Sol solleiro pola galerna e a convivencia relativa pola guerra.
Unha galerna para cambiar a conciencia da xente do común. A onda da mentira tería que petar na porta de académicos e xornalistas que construían opinión positiva sobre Cuba; deixar sen crédito empresarios que atoparan oportunidades na illa e montar un buscador ideolóxico no aeroporto de Miami para artistas cubanos de arribada, cun gran cartáz que rezaba: ou repites meu credo político, ou aquí nin tocas, nin cantas, nin cobras.
Accións que por primeira vez acadaron dimensión masiva e percutinte nas redes sociais cun alcance que buscaba afectar ao público cubano, mais nomeadamente aos millóns de estadounidenses que coñeceran Cuba sen intermediarios. Una contrarrevolución, de resesa tradición racista e homofóbica, comezou buscar espazo entre afro-descendentes e nas comunidades LGTBQ. Algúns crédulos, compraron o matute.
E nestas apareceu ese actor milhomes que fixo tremer a humanidade enteira: o SARS-CoV-2. Na altura de febreiro marzo do 2020 había confusión, mais logo abriu camiño o pensamento do primeiro mundo económico, que de feito é o terceiro intelectual. Chegaron decontado á conclusión de que Cuba no resistiría, cunha mortalidade masiva e o fracaso do sistema médico, o que sumado a outras desgrazas provocadas dende o exterior, produciría por fin o tan buscado estallido social.
Tal foi a versión entregada a Biden no 2021 polos analistas do estado profundo, que desta xuraron estar máis próximos da realidade que cando convenceran a Kennedy de asinar o decreto do bloqueo no 62 ou a Clinton de aceptar o invento da Lei Torricelli no 92.
No 2022, semella que o asunto vai de 30 en 30 anos. Da última pancada, Cuba reponse dunha forma inesperada: ultima cinco vacinas propias contra a COVID19 e protexe a case o completo da súa poboación; exporta seu saber e experiencia quen quer compartilo; presenta unha das cifras máis baixas de mortos por millón; é adiantada na inmunización de menores; acerta na regulación de apertura de las fronteiras e ten un éxito sobranceiro contra a chamada cuarta onda con medidas de control a xeito.
Ben sabemos que as invasións de realidade virtual continuarán. Que regresarán argumentos falsos coma o dos ataques sónicos, as tropas en Venezuela, e , nestes días, os xuicios a menores. Cuba e a súa xente están ben comunicados cunha comunidade internacional da que unha parte dos EUA non quer saber nada. Non é ao revés.
Tradución ao Galego de Alba Areeiro para Terra Sen Amos