Lina Devesa – TSA

A comemoración do 64 aniversario da Federación de Mujeres Cubanas (FMC), organización da vital forza da Revolución é ocasión de lembrar a histórica entrevista con Yolanda Ferrer Gómez, fundadora da Federación e responsábel da súa dirección dende o momento da desaparición física de Vilma Espín. O prezado documento detalla e explica o empoderamento da muller en Cuba e o seu central protagonismo dentro da construción do socialismo cubano. “No triunfo da Revolución eran moi poucas as mulleres con participación activa na vida pública perto de 194 mil traballadoras que representaban o 12% da forza laboral de Cuba; non todas tiñan salario polo traballo que realizaban. A ocupación dábase en sectores tradicionais: educación, tabacaleiras, e  o 70% no servizo doméstico nas peores condicións. No de hoxe as mulleres representan porcentaxes importantes da forza laboral activa no sector estatal civil e no sector do traballo por conta propia. Tamén son un alto por cento das matrículas nas universidades, en contraste co 1% de antes do triunfo da Revolución”.

A Federación exerceu un papel central na elevación do nivel cultural, educacional, da preparación das mulleres e na participación das mulleres nos sectores de dirección do país. “Antes da Revolución podían contarse cunha man ás mulleres con responsabilidades na dirección. Hoxe existen 10 mulleres membros do Consello de Estado, unha viceprimeira ministra e 5 ministras. Tamén representan o 55.74% do Parlamento cubano. O empoderamento da muller protagoniza todos os ámbitos e níveis da vida económica, política, social e cultural do noso país”.

Vilma tivo a responsabilidade e o grande mérito de dirixir unha Revolución dentro da Revolución. “Vilma é o corazón da Federación, o seu motor impulsor; símbolo e modelo das mulleres cubanas pola súa autoridade, o seu prestixio, as súas ideas revolucionarias, a forma de ensinar, a súa modestia; unha heroína da Revolución coa modestia persoal de ser unha máis entre as mulleres cubanas, unha sinxeleza que a prestixiaba enormemente porque ao mesmo tempo é intérprete fiel das ideas de Fidel no que corresponde á igualdade da muller. Ao tomar conciencia criativa do movemento de mulleres para a Revolución e da responsabilidade que tiña o proceso revolucionario coas mulleres, fixo aportacións fundamentais ao proceso. Lograr a unidade non foi doado mais ela sementou ese sentido solidario que logo foi realidade”..

As ideas avanzadas de Vilma sobre o papel da muller na sociedade e na Revolución revélanse na organización e na a batalla pola igualdade de xénero. “Ela e Fidel adiántáronse ao seu tempo na visión liberadora que revelan as resolucións de mediados e finais da década dos 70, que é cando as feministas académicas falan dunha categoría de xénero e empezan a abordar todos estes conceptos do feminino, o masculino”.

A igualdade dende a escola

Unha das primeiras tarefas que lle encomenda Fidel, Vilma ten un cometido central. “Foi a creación dos círculos infantís, organizacións constituidas cunha visión de xénero que evita a discriminación de labores, deberes, dereitos e xogos para nenas e nenos o que dá lugar a un proceso de transformación de ideas de fondo arraigo na nosa sociedade e dos papeis atribuidos de vello ao que deben ser as mulleres e o que deben ser os homes. Vilma marca obxectivos, establece pautas e forma cadros da organización. Asemade, transmite as súas concepcións organizativas e favorece o traballo en equipo, para o que favorece a información e exeriencia cruzada que dá lugar a unha estrutura da nosa organización que comeza no barrio, na comunidade, onde as mulleres organízanse, elixen representantes, identifican necesidades, trazan estratexias de traballo e elixen responsábeis para conformar bloques entre a delegación e o concello”.

Vilma dixo que a FMC tiña dentro dos seus obxectivos elevar o nivel político, ideolóxico, cultural e social das mulleres e axudalas a participar no proceso revolucionario. “No proceso de construir a Revolución, a muller vaise inserindo en todas as frontes da obra revolucionaria o que abre camiño á traballadoras sociais, brigadistas sanitarias e ao movemento de nais combatentes pola educación. Acostumaba dicer que os primeiros 14 anos da organización podíanse resumir nun só conceito: o da participación. A batalla pola igualdade aparece neste proceso sen que se pronuuncie coma conceito porque iso deveu realidade de seu, coma a vida mesma”.

A Federación de Mujeres Cubanas non se copiou de ningunha parte: é xenuína. “Analizando o movemento de mulleres nos países socialistas, decatámonos de que ningunha das súas organizacións femininas ten semellanza coa nosa, nin sequera as de masa. De feito, a FMC vai xurdindo na medida das necesidades das mulleres e a Revolución. A muller asume tarefas importantes como a saúde, a educación, a produción, e esta última foi moi importante porque as mulleres querían involucrarse á produción, mais os homes retrucaban”.

Na humilde poboación de Cuba de antes do 59, existía un millón de subempregados, e unha masa enorme que non tiña traballo; a Revolución déullelo. “Cumprindo un prexuixo masculino, os homes preguntaban por que a súa muller ía ter que traballar, se el podía mantela. A Federación interviu en dous sentidos: primeiro, por un dereito da muller para se desenvolver como ser humano pleno; en segundo lugar, a Revolución precisababa esa forza. De feito, a integración da muller na  produción a máis dun dereito de xénero era unha necesidade do país. O aprecio das mulleres en por si e ante a sociedade, ascendía. O comezo foi polo traballo voluntario; A proposta de Vilma era crear conciencia a través do traballo e con esa conciencia, acometer novas tarefas. As mulleres decatáronse de poderen realizar calquera tarefa no campo, na cidade; mobilizáronse e foron protagonistas en Praia Girón e na Crise de Outubro; ocuparon os postos dos homes que se mobilizaron á fronte, e o Che; non atendían gabanzas e procuraban análises lúcidas e práticas e deuse o caso de as mulleres resolveren mellor que os homes que substituíran. A organización vaise construíndo dese xeito, mentres Vilma teima na vinculación coa base coma obxectivo principal ao tempo que promoves estudos e investigacións desde as primeiras tarefas; define o papel da familia e os conceptos de xénero na sociedade socialista”.

Unha obra de Vilma trata de como relacionar infancia e mocidade coa política socialista de educación para lograr unha maior vinculación entre familia escola. “Inculca o respecto á diversidade e á orientación sexual, á identidade de xénero, para evitar que sexa tratado coma algo marxinal á sociedade, senón como parte desta. O Centro de Educación Sexual xorde da Federación, e dende a organización desenvolve un labor de orientación e prevención social. Se en Cuba, sociedade segura, non existen altos índices delituosos, é en parte resultado da Revolución mesma, pero tamén é resultado dun traballo preventivo do que Vilma é promotora. Ela ten moito que ver coa imaxe que se ten no mundo da muller cubana, e co papel da Federación no ámbito non-gobernamental e gobernamental, onde a organización marcou pautas. As delegacións das mulleres cubanas participante en congresos internacionais despois de anos de Revolución, deron a imaxe de soños das mulleres no mundo convertidos na realidade das conquistas das mulleres cubanas; a posición de principios das mulleres e a Revolución cubana atinxiu o ámbito internacional”.

Contra as posicións conservadoras limitantes

A figura de Vilma foi recoñecida dentro da comunidade internacional de mulleres, cun enorme prestixio. “Non houbo sector da Revolución no que Vilma non incidise; Vilma chegou a dirixir paralelamente, por espazo de dous anos, un departamento de desenvolvemento do Ministerio da Alimentación, sen abandonar a batalla polo empoderamento e o desenvolvemento da muller en Cuba. A promoción da igualdade da muller e a loita contra a discriminación foron obxectivos práticos da Federación que combateu a idea de vedar determinados traballos ás mulleres baixo a escusa de protexelas. Contra as posicións conservadoras limitantes, a Federación primou a información e orientación contra as prohibicións”.

Yolanda Ferrer Gómez defendeu e agrandou o inmenso legado de Vilma. “Miramos polo seu maxisterio e lucidez, seu exemplo, e o que  herdamos do privilexio de tela acompañado. A súa confianza marcóu a miña vida tanto coma a atención de Fidel á Federación e a exposición  de novas tarefas. No segundo Congreso da FMC en 1974, Fidel resaltou a importancia do centro, o eixo das análises do Congreso é a batalla polo exercicio pleno da igualdade da muller. Un fito a lembrar foi a vontade expresada por centos de mies de mulleres de se integraren nas Milicias de Tropas Territoriais (MTT) cando foron creadas. Fidel acolleu resoltamente ese devezo igual que a creación do Servizo Militar Voluntario Feminino tamén solicitude das mulleres. Fidel e Vilma despediran o continxente de mulleres artilleiras que marchaban a defenderen Angola. Unha lembranza que ainda nos conmove. Outro momento que nos marcou a todos, á Revolución, foi o Período Especial, pero dentro del, todo o que a FMC fixo enfrontando aquela situación. Tamén a confianza que se depositou en min polas responsabilidades que asumín dentro da Federación e, sobre todo, o compromiso de continuar a obra despois de Vilma”.

A Federación é, na definición de Yolanda, a fronte que convoca ás mulleres revolucionarias para defenderen á Revolución e seguiren avanzando na batalla por eliminar todo vestixio de discriminación.  “O protagonismo das mullleres é unha das conquistas fundamentais da Revolución: o papel das mulleres, o nivel que elas ocupan, o seu protagonismo no proceso revolucionario. O camiño por andar é longo e debemos perseguir a xustiza plena, endebén podamos considerar extraordinario o que se ten avanzado. A Federación é a voz das mulleres na sociedade e constitúe o espazo para debatermos e concertar a nosa intervención dentro da Revolución e para identificarmos a especificidade dos problemas”.

NOTA DO MINREX PUBLICADA POR GRANMA– 20.08.24

A invención e o delirio maniféstanse máis unha vez nunha restra de calumnias contra Cuba. A agonía por esconderen o fracaso das conspiracións golpistas contra Venezuela, leva a unha mandadeira das oligarquías e intereses xeo-estratégicos dos EUA a acusacións falsas e venais que procuran implicar ao Estado Cubano en inexistentes prácticas de represión, espionaxe, persecución e tortura na República Bolivariana.

Sobre a dita sementadora de mentiras, soubemos de a pouco que recibiu millóns de dólares de conspiradores dos EUA co propósito de finanzar a súa campaña e xerar desestabilización en Venezuela.

Non é Cuba quen interfire –nunca o fará– na vida política e económica doutro país con sancións, presións e conspiracións para o golpe; non é Cuba quen lanza unha campaña de propaganda para socavar as institucións lexítimas de Venezuela e pór en risco a vida de miles de persoas con desprezo da vontade da maioría.

Como foi denunciado por este Ministerio, nas declaracións do 31 de xullo, e o 2 e 10 de agosto: espallan calumnias contra Cuba os mesmos que apoian e practican a intromisión, a manipulación e a violencia.

A oligarquía venezolana non ignora que a Revolución Bolivariana acabou con décadas de torturas, desaparicións forzadas e asasinatos mentres os irresponsabeis falsificadores da realidade finxen ignorar a ominosa evidencia de prácticas de inxerencia e represión dos seus mentores, os EUA.

É coñecido o papel estadounidense na Operación Cóndor en América Latina e o Caribe e o adestramento de mercenarios e forzas militares golpistas. Washington executóu métodos de tortura e horror contra detidos en Guantánamo, territorio cubano ilegalmente ocupado; os EUA son responsábeis de práticas represivas contra o seu propio pobo, coma as que vimos hai semanas contra estudantes universitarios que manifestaban a súa indignación polo xenocidio en Gaza.

Cuba recusa de plano as mentiras fabricadas por sucesivos gobernos dos EUA para encarnizaren políticas de cerco coma a inclusión de Cuba nunha lista unilateral de Estados que supostamente patrocinan o terrorismo, medidas que provocan graves prexuizos apoboación cubana xa de feito agredida por 62 anos de bloqueo económico .

Xamais o indecoro e a mentira que a dereita usa como estandarte poderán socavar a integridade da Revolución Cubana nin vencer a vontade dos pobos.

A Habana, 20 de agosto de 2024.

Farruco Sesto- A NOVA PENEIRA

A República Bolivariana  de Venezuela leva case un cuarto de século sometida a golpe de estado continuado, protagonizado pola oligarquía e as súas estruturas de poder, financeiras, económicas, mediáticas etc, coa anuencia e o apoio directo dos EUA, como autor intelectual e principal promotor.  Un golpe de estado xordo, máis que latente, que, de súpeto, segundo o momento e as circunstancias, revélase coma brote violento que parece xurdir espontaneamente. O feito real é que é o mesmo golpe unha e outra vez.

Dentro desa estratexia intervencionista, houbera tres personaxes, moi desvergoñados e cun aquel narcisista, que no medio do brote de furor golpista autoproclamáranse presidentes de Venezuela.  Ben entendido que, nos tres casos, a sua autoproclamación formou parte dun plan que os superaba e do cal eran simples pezas manexadas por outros

Nin que dicir ten que, todos eles, no seu papel de presidentes de opereta, pasarán á pequena historia como tres pobres tigres…de papel

 FIRST PAPER TIGER

(Escríboo en inglés para destacar o seu papel de monicreque culturalmente subordinado)

O primeiro foi Pedro Carmona, xefe das cámaras patronais, que, con Hugo Chávez preso,  autoproclamouse presidente o 12 de abril de 1992 no propio Palacio de Miraflores, como resultado dun Golpe de Estado clásico obra dunha banda do alto mando militar, cun inmenso apoio mediático nacional e internacional e, desde logo, con apadriñamento estranxeiro.  Este señor, Carmona, aproveitou seu minuto de gloria para  disolver de facto todos os poderes e cargos de elección do Estado, entre eles a Asemblea Nacional, o Tribunal Supremo de Xustiza, o Consello Nacional Electoral e todas as gobernacións. A crónica recolle que os dous primeiros embaixadores que se adiantaron a recoñecelo no palacio de Miraflores, foron o do EUA e o de España.  Como se sabe, o golpe durou apenas 47 horas, porque o pobo e os soldados e oficiais leais, cercaron os cuarteis, liberaron a Chávez e devolvéronlle a súa Presidencia.  Hoxe Carmona vive en Bogotá, prófugo da xustiza. Como nota á marxe, debe sinalarse que a señora María Corina Machado avalou, coa súa presenza e firma, aquil primeiro decreto ditatorial de Pedro Carmona.

 

SECOND PAPER TIGER

O segundo, e ridículo, tigre de papel que se autoproclamou presidente da República foi Juan Guaidó  que, como é ben sabido, fíxoo nunha praza pública en xaneiro de 2019, sen que ninguén o elixise.  A cousa parecería de risa se non fóra polo compoñente tráxico que esa proclamación cargaba no seu seo. Coa súa presidencia de opereta veu o bloqueo comercial e financeiro, a guerra híbrida, as famosas mal chamadas sancións, o roubo dos activos no exterior, a sabotaxe eléctrica, e en xeral, o intento de render ao pobo de Venezuela pola vía de atacar a calidade das súas condicións de vida.  Arestora, Guaidó é tamén un prófugo da xustiza, millonario, que vive nos EUA e desde alí segue conspirando.  Pero o feito politicamente real é que a súa estrela de luz artificial apagouse e todos os países occidentais que no seu momento recoñecérano, entre eles España, ignóranno. Nun momento dado, pasaron o asunto por baixo da mesa coma se non ocorrese.

THIRD PAPER TIGER

O terceiro desprezábel  tigre de papel que acaba de aparecer en escena, para declararse presidente electo nun novo episodio do golpe continuado, é un señor que até onte moi poucos coñecían: de nome Edmundo González, empadroado en Miami, de profesión estudos internacionais e cuxo pasatempo favorito é ser axente dos servizos de intelixencia gringos. Como tal, segundo transcendeu nas revelacións de WikiLeaks, tivo altas responsabilidades na matanza de sacerdotes e monxas no Salvador, desde o seu cargo como primeiro secretario da embaixada de Venezuela entre 1981 e 1983.  Pois ben, no seu papel de sub-marioneta da extremista de dereita María Corina Machado (o verdadeira monicreque do imperio) este señor Gonzalez, no medio dun novo brote golpista de carácter cibernético e, por suposto, violento, con métodos fascistas, procedeu a declararse presidente electo, descoñecendo os resultados do comicio presidencial, onde unha maioría do pobo venezolano de 52% dos votantes, deulle seu apoio a Nicolás Maduro.

E van xa tres auto proclamados presidentes. Poderán algunha vez os EUA, así como os países da súa órbita, deixar en paz a Venezuela?  Un novo mundo sen hexemonías está a se formar, de nacións libres y soberanas.  E Venezuela pertence a el.

Delegación Cubana na Olimpiada de Paris – Terra Sen Amos

A Delegación Cubana na Olimpiada representou en Paris a vontade de facer política pública do deporte contra a privatización e o reto individual promovido polos EUA. A despeito do bloqueo multilicado, a Equipa Olímpica Cubana publicou onte un comunicado no que agradece o solidariedade activa expresada durante a competición e a súa vontade de continuar o compromiso público didactico e revolucionario na promoción do deporte. O texto dí o seguinte “A equipa que representou Cuba nos Xogos Olímpicos de París, regresa á Patria coa satisfacción de competir con dignidade e de ter honrado os valores do noso deporte, inspirada no legado do Comandante en Xefe Fidel Castro e o compromiso de dalo todo en cada saída, malia non sempre os resultados viren realizar os oxectivos desexados.

A Delegación regresa agradecida polas moitas expresións de apoio recibidas desde a Illa, onde o pobo ao que nos debemos seguiu con interese o acontecido durante estas intensas e moi esixentes xornadas, cos principais dirixentes da Revolución ao tanto de cada detalle.

Nese sentido, hónranos resaltar a mensaxe de felicitación emitido polo Xeneral de Exército Raúl Castro Ruz na coroación do noso abanderado Mijaín López, e os diálogos telefónicos do Primeiro Secretario do Partido e Presidente da República, Miguel Díaz-Canel Bermúdez, co propio loitador e outros protagonistas. Resultou clave a atención da nosa misión diplomática e a Casa Yo Soy Cuba en Tremblay-en-France, convertida en espazo aberto á verdade do noso país.

Os pronunciamentos doutros moitos compañeiros, aos que se sumaron innumerables manifestacións de respaldo chegadas por diferentes vías e distintos países, sempre inspirado no agarimo e respecto convertidos en motivacións adicionais para a batalla, asumida por 61 atletas de 16 deportes.

Con presenza en 53 das 329 probas convocadas, a conquista de dúas medallas de ouro, unha de prata e seis de bronce situou a Cuba no lugar 32 por países, a distancia do procurado lugar entre os 20 primeiros. Tal como expuxeramos en diferentes espazos, asumímos que facela realidade demandaría a resposta case perfecta dos nosos candidatos principais.

Compre afirmar que malia ser unha cifra inferior ás 69 medallas de Tokio 2020, dispor nesta de 61 clasificados volveu ser meritorio para un país sen os medios das potencias hexemónicas e aquelado polo agravamento do ilegal  bloqueo económico, comercial e financeiro imposto polo goberno dos EUA.

É notábel a consagración coa que atletas e adestradores sobardaran as limitacións para loitaren pola máxima preparación deportiva e a multiplicación de alianzas no ámbito da ciencia e a innovación, a contribución de amigos solidarios que garantiron estancias en varias localidades francesas; o traballo diferenciado a nivel de deportes e figuras estratéxicas, en correspondencia cos recursos dispoñibeis, e a atención médico-sicológica, o control antidopaxe e o estudo de contrarios, tamén avalados pola realidade vivida por estes días.

A nosa delegación, integramente conformada por expoñentes do sistema deportivo cubano, sostivo un comportamento ético axustado ao rigor, a disciplina, o respecto aos contrarios e o espírito de intercambio fraternal, e recibiu manifestacións de simpatía en todos os escenarios, algo que agradecemos con orgullo pois provén do prestixio internacional da Revolución.

Canto os resultados, merece ovación o gran Mijaín, loitador de estilo clásico que nos permitiu compartir a ocasión histórica da súa chegada a cinco títulos nestes escenarios.

Aplaudimos ao mozo Erislandy Álvarez, protagonista dun emocionante debut de ouro no boxeo, así como ao resto dos medallistas, significando que Yusneylis Guzmán (prata) e Yarisleidis Cirilo (bronce) estrearon no podio ás nosas loitadoras e canoístas, respectivamente.

Arlen López (bronce) converteuse no segundo boxeador da Illa con medallas en tres divisións; Luis Alberto Orta (bronce) fixou en catro o número de loitadores con máis dunha presea a este nivel, Rafael Alba (bronce) pasou aos libros como o noso primeiro taekwondoca dobre medallista olímpico e Gabriel Rosillo (bronce) e Milaimy Marín (bronce) completaron a determinante contribución, con esta última ampliando o rol das mulleres, que en xeral sumaron tres chegadas ao podio.

O noso recoñecemento a quen non integraron esa vangarda, pero estiveron á altura do previsto, mesmo con desempeños persoais históricos. E para glorias indiscutidas como a judoca Idalys Ortiz e o púxil Julio César A Cruz, despedidos agora sen preseas.

Tamén nos acompaña a insatisfacción que xeran desempeños por baixo do esperado, particularmente en deportes con figuras capacitadas para logralas.

Despedimos unha cita sumamente esixente, confirmatoria de fenómenos como nacionalizacións en función de resultados, incongruencias arbitrais e desempeños fraguados ao amparo de recursos materiais e humanos alleos aos países de orixe dos seus protagonistas, contexto no cal a Cuba bloqueada, atacada e calumniada, sen un só atleta ou adestrador importado nas súas filas, volveu liderar Centroamérica e o Caribe, foi cuarta a nivel de América e escribiu páxinas descoñecidas para non poucos países desenvolvidos.

É por iso que a só horas do aniversario 98 do seu natalicio, evocamos con especial agarimo a Fidel, creador e impulsor dun sistema deportivo ao alcance de todos; reiteramos a gabanza das nosas atletas e asumimos inconformidades e debilidades dende o que significa o compromiso de sermos continuadores da súa obra”.

DELEGACIÓN CUBANA

París, 11 de agosto de 2024

Salim Lamrani, Universidade da Reunion

Establecido o goberno revolucionario en 1959, Cuba fixo da promoción do deporte unha prioridade nacional. Comprometida neste obxectivo, deveu un exemplo para o mundo. Antes de 1959, Cuba presentaba un modesto balance de cinco medallas olímpicas, entre as cales catro de ouro, conseguidas en París (1900) en San Luís (1904) e en Londres (1948) Nesa época o deporte estaba lonxe de ser unha prioridade gobernamental e as raras infraestruturas existentes na illa concentrábanse sobre todo na capital, reservadas á burguesía. A inmensa maioría da poboación estaba así excluída de todo acceso a prática deportiva.

Con Fidel Castro, o Goberno revolucionario adoptou unha política nacional de inclusión social que universalizóu o acceso á educación, á saúde, á cultura, á recreación e ao deporte. O Instituto Nacional dos Deportes, Educación Física e Recreación (INDER) establecido en 1961, inzóu un programa nacional de promoción do deporte e unha de política de detección de talentos. Construíronse infraestruturas públicas de aceso aberto en todo o territorio nacional e a asinatura de educación física recibiu carácter lectivo con importancia semellante ao resto das matérias. O deporte deixou de ser un privilexio reservado a unha minoría para devir nun dereito do pobo.

En 1962 Cuba comprometeuse co espírito olímpico prohibindo o deporte profesional, gangrenado polo diñeiro, e conseguiu resultados espectaculares. Logo dos discretos resultados nos Xogos de Tokio de 1964 (1 medalla de prata) e nos de México de 1968 (4 medallas de prata) Cuba colleitou os froitos do seu compromiso con 8 medallas en Múnic en 1972 (3 de ouro, 1 de prata e 4 de bronce) 13 medallas en Montreal en 1976 (6 de ouro, 4 de prata e 3 de bronce) e 20 medallas en Moscova en 1980 (8 de ouro, 7 de prata e 5 de bronce).

Cuba non participou nos Xogos de 1984 en Los Ángeles, nin nos de Seúl en 1988, por razóns políticas. Logo dunha longa ausencia de 12 anos, a illa triunfou nos Xogos de Barcelona en 1992. Malia as graves dificultades xenradas polo desmoronamiento da Unión Soviética, conseguiu un total de 31 medallas con 14 de ouro, 6 de prata e 11 de bronce, o quinto lugar no rango mundial, xusto detrás da nova Comunidade de Estados Independentes (CEI), Estados Unidos, Alemaña e China.

Nos xogos de Atlanta (1996) Cuba, gravemente afectada pola desaparición dos seus históricos aliados da Unión Soviética, baixo graves sancións económicas de Washington e malia atravesar o Período Especial en tempos de paz, foi quen de notábeis resultados. Cun total de 25 medallas, entre as cales 9 de ouro, 8 de prata e 8 de bronce, a pequena illa mereceu o oitavo lugar mundial, detrás dos EUA, Rusia, Alemaña, China, Francia, Italia e Australia.

Tamén foron grandes os éxitos de Cuba nos Xogos de Sídney (2000) e Atenas (2004) con respectivamente 29 medallas (11 de ouro, 11 de prata e 7 de bronce) e 27 medallas (9 de ouro, 7 de prata e 11 de bronce). Das olimpiadas de Pequín (2008) saiu con 30 medallas (3 de ouro, 10 de prata e 17 de bronce) e 15 medallas (5 de ouro, 3 de prata e 7 de bronce) nos Xogos de Londres (2012) Finalmente, en  Río (2016) gañou 11 medallas (5 de ouro, 2 de prata e 4 de bronce) mentres o seu balance para os Xogos de Tokio (2020) foi de 15 medallas (7 de ouro, 3 de prata e 5 de bronce) e un notábel 14 posto.

Primeiro país de América Latina nas olimpiadas

Para o período que vai de 1896 a 2021, Cuba ocupa o primeiro rango en América Latina cun total de 235 medallas, entre as cales 84 de ouro, 69 de prata e 82 de bronce. A illa non ten rival no continente. Brasil, mastodonte demográfico de máis de 200 millóns de habitantes, ocupa o segundo rango con 150 medallas; Arxentina o terceiro con 77; México cuarto con 73 e Colombia quinto con 34. Canto o número de medallas de ouro olímpicas gañadas per cápita, Cuba, cunha poboación de 11 millóns de habitantes, ocupa o primeiro lugar do mundo.

O boxeo é o deporte rei en Cuba con non menos de 78 medallas olímpicas: 41 de ouro, 19 de prata e 18 de bronce. As lendas Teófilo Stevenson e Félix Savón fixeron historia da arte nobre ao gañaren tres veces cadanseu na especialidade. Por riba de todo, recusaron ofertas enormes para pasaren a profesionais. Cinco millóns de dólares terían dado a Stevenson por un combate contra Mohamed Ali, mais el preferiu permanecer fiel ao “agarimo do seu pobo”. Durante a súa visita histórica a Cuba en 1991, xusto despois da súa saída de prisión, Nelson Mandela, gran afeccionado de boxeo, pediu a Fidel Castro unha cita con Stevenson, un dos seus boxeadores preferidos. Félix Savón, pola súa banda, foi solicitado polo famoso promotor Don King para un combate contra Mike Tyson, daquela  no cume, por 10 millóns de dólares. A súa resposta foi idéntica: “Non cambiarei xamais o amor e o agarimo do meu pobo por todos os millóns do mundo”.

O atletismo permitiu Cuba conseguir 50 medallas olímpicas, entre as cales 11 de ouro, 14 de prata e 20 de bronce. A loita e o judo son os terceiro e cuarto deportes olímpicos da illa con respectivamente 27 medallas (11 de ouro, 6 de prata e 10 de bronce) e 37 medallas (6 de ouro, 15 de prata e 16 de bronce) Mijaín López, lenda da grecorromana, acadou catro medallas de ouro olímpicas e está a procura dunha quinta medalla histórica.

Para os Xogos de París 2024, Cuba preséntase cunha delegación modesta de 61 atletas (27 mulleres e 34 homes)  Certo que a fuga de atletas solicitados por outros países con importantes recursos prexudicou moito á illa, que enfronta actualmente una das máis graves crises económicas da súa historia, principalmente por mor do estado de sitio que imposto polos EUA. Non menos de 21 cubanos nados e formados na illa, defenderán as cores de 14 outras bandeiras (España, Italia, Portugal, Bulgaria, Estados Unidos, Canadá, Turquía, Chile, Porto-Rico, Acerbaixán, Polonia, Brasil, Bélxica, CIO)  Mais Cuba, a illa dos campións olímpicos, afeita á adversidade e que fixo da resistencia unha segunda natureza, defenderá como adoita orgullosamente as cores da súa bandeira e do seu pobo.

Salim Lamrani é profesor de Historia de América Latina na Universidade da Reunión, está especializado nas relacións entre Cuba e Estados Unidos e ten o doutorado en Estudos Ibéricos e Latinoamericanos pola Universidade da Sorbona.

Versión galega de Cela Codeso Santalla para TSA; orixinal remitido polo autor con licenza de CC.