José Saramago enviou para a celebración do 60 aniversario da Declaración Universal dos Dereitos Humanos celebrada na Habana, un comentario escrito no que di que “os dereitos humanos están mortos no mundo enteiro” .
O Premio Nobel de Literatura fai unha salvedade “Polo menos en Cuba nunca nada está morto”.
José Saramago
A Declaración Universal dos Dereitos Humanos cumpre 60 anos. Permítaseme non facer uso da palabra “universal”, pois coido que estarrece chamar “universal” ese documento cando foi escrito cun enfoque occidental.
No caso da Declaración Universal dos Dereitos do Home, non se decatan de que nin sequera estamos a falar de “dereitos humanos”, senón dos “dereitos do home” no canto de “dereitos humanos”, como debera ser.
Infelizmente, nós convertemos esta expresión “dos dereitos do home” en “dereitos humanos”.
En Portugal tamén teremos unha presadiña de actos, que mesmo levan o meu nome, para celebrar, para conmemorar este aniversario da Declaración Universal dos Dereitos Humanos. Ora ben: o que van celebrar en Cuba, terá outra dimensión e ben que lamento non poder estar alí. Por iso, quero agora dicir o seguinte: non hai dereitos humanos. Non os hai. Non existen. Non se cumpren. Non se cumpren en ningures.
É ridículo que se fagan festas cando se cumpren anos da Declaración dos Dereitos Humanos, sobre todo cando se cumpren decenas de anos.
Cando recibín o Premio Nobel, cumpríanse 50 anos da Declaración dos Dereitos Humanos. O meu discurso nesa época foi sombrío, no sentido de que eu era denunciante. Os gobernos non reaccionan sobre os dereitos humanos, os seus profesionais moitas veces nin saben o que está escrito na Declaración, a gran maioría.
Nos días anteriores á invasión de Iraq, nos Estados Unidos miles de persoas protestaron contra esa invasión. Poderán crer que ningunha manifestación pode cambiar as cousas? Lembro que un amigo de meu preguntoume: “ben, xa fixemos a manifestación, e agora que faremos?”. Esta é unha causa onde non hai dereitos humanos. É unha gran causa que debería mobilizar a humanidade para a reivindicación dos dereitos humanos.
E é moi difícil que unha acción como esta ou outros movementos poidan cambiar as cousas. Non vexo como poderían cambialas. E non porque as persoas non sexan capaces de entender a importancia de todo polo que están a loitar. Sucede que o manexo dos dereitos humanos está nas mans dos gobernos.
As Declaración Universal dos Dereitos Humanos, así como as constitucións dos países en realidade son “declaracións de intención”. E das intencións ata a realidade concreta, hai varios pasos por dar.
Quixese que neste aniversario dos 60 anos da Declaración dos Dereitos Humanos, a poboación se erguese, si, señor. Para ver como evoluciona a sociedade. Os dereitos humanos están mortos no mundo enteiro, todo está morto no mundo enteiro.
Na apertura do encontro internacional “A Declaración Universal dos Dereitos Humanos: 60 anos despois”, celebrado no Pazo de Convencións de La Habana, o pasado 10 de decembro, o Ministro de Estado de Cuba, Felipe Pérez Roque recordou o labor da Revolución a prol da xustiza e da igualdade.
Intervención de Pérez Roque
A seguir, reproducimos o texto completo do discurso:
Queridos familiares dos nosos Cinco Heroes, prisioneiros políticos nos Estados Unidos.
Caros amigos e amigas, chegados dende os máis diversos lugares para participar neste encontro.
Compañeiras e compañeiros cubanos.
Saudamos a iniciativa dos Capítulos venezolano e cubano da Rede de Redes “En defensa da Humanidade” e da Comisión Nacional Cubana da UNESCO de convocar este Taller Internacional “A declaración universal dos Dereitos Humanos: 60 anos despois “. Aos amigos chegados doutros países, dámoslles a cordial benvida á nosa patria.
Hai sesenta anos a Asemblea Xeral das Nacións Unidas adoptou a Declaración Universal dos Dereitos Humanos. A súa aprobación foi posibel na circunstancia da vitoria das forzas progresistas sobre o fascismo e constitúe, sen dúbida, un éxito dos pobos na loita polo recoñecemento dos seus dereitos.
Endebén as limitacións resultantes do momento en que se proclamou, a Declaración marcou un fito e serviu de inspiración e estímulo para o ulterior desenvolvemento e codificación dos dereitos humanos, tanto das persoas coma dos pobos, incluído os dereitos de solidariedade.
En 1948, ao se aprobar a Declaración, comezara xa a chamada Guerra Fría. Practicamente a metade dos actuais Estados membros das Nacións Unidas estaban sometidos ao dominio colonial ou eran simplemente neocolonias. Foi a época na que impuxeron a Sudáfrica o aldraxante réxime do apartheid. Os combatentes cubanos contribuiron á súa derrota décadas despois.
Nun día como hoxe quero lembrar tamén a memoria dos máis de 2 000 combatentes cubanos caídos en África para conseguir a derrota do exército do apartheid e para obter a independencia de Namibia, a liberación de Nelson Mandela, o desmantelamento daquel odioso réxime e a preservación da integridade territorial de Angola. Hoxe é dia de lembrar o seu sacrificio, a miles de quilómetros de Cuba, e facer chegar tamén un testemuño de respecto aos seus familiares na nosa patria.
Aínda que o propio limiar da Carta das Nacións Unidas, proclamada en 1945, identificou entre os seus propósitos o respecto ao principio da libre determinación dos pobos, non foi até a década de 1960 que a Asemblea Xeral das Nacións Unidas proclamou ese principio -o da libre determinación dos pobos- como un dereito.
Ao longo dos anos, a batalla de moitos países contra o atraso, xunto co labor das forzas progresistas no mundo industrializado, permitiu a ulterior reivindicación e recoñecemento doutros dereitos inalienabeis dos pobos, en particular, dos seus dereitos á paz e ao desenvolvemento.
En 1993, a Conferencia Mundial de Dereitos Humanos, celebrada en Viena, brindou un pulo importante á cooperación internacional en materia de dereitos humanos. O recoñecemento da universalidade, indivisibilidade e interdependencia de todos os dereitos humanos e da necesidade de lles dar un tratamento xusto e equitativo, foron elementos esenciais do consenso atinxido en Viena en 1993.
O respecto á diversidade, o recoñecemento das particularidades nacionais e rexionais, dos diferentes patrimonios históricos e culturais e do dereito dos pobos a establecer o seu propio sistema económico, político e social, erixíronse entón en elementos esenciais para a promoción dunha xenuína cooperación internacional en materia de dereitos humanos, sobre bases de obxectividade, imparcialidade e equidade.
Porén, os gobernos de Estados Unidos e os seus aliados seguiron a manipular a reivindicación dos dereitos humanos e a utilizala como ferramenta de chantaxe e presión contra aqueles países que, como Cuba, persistiamos no noso dereito á libre determinación e a independencia. Durante anos, asistimos ás prácticas discriminatorias e corruptas orquestradas na desprestixiada Comisión de Dereitos Humanos. Hoxe, saudamos que se dera constituido un Consello de Dereitos Humanos, libre daquelas prácticas aberrantes. Endebén, alertamos do perigo latente de que se pretenda entronizar no Consello de Dereitos Humanos, máis unha vez, un clima de confrontación e selectividade; se tal se lograse dariamos outravolta a batalla. Compre advertilo claramente neste día.
A proclamación do dereito dos pobos á solidariedade internacional, nun mundo que padece as inequidades e o egoísmo dos máis ricos e poderosos, constitúe a máis recente conquista no desenvolvemento progresivo do dereito internacional dos dereitos humanos a prol dos intereses dos máis necesitados do planeta.
Caros amigos:
Pese a producírense avances no recoñecemento internacional dos dereitos humanos, a real aplicación de todos os dereitos humanos para todos os pobos e persoas non pasa de ser hoxe unha arela.
Unha minoría arrogante e insensibel irradia egoísmo, inxustiza, imperialismo, inequidade, estrago de recursos e consumismo. Fronte a eles está o desamparo, a fame e a desnutrición, o analfabetismo e as enfermidades de máis de 2 600 millóns de persoas que se preguntan hoxe, 60 anos despois da proclamación da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, por que se lles condena a vivir para sempre na desesperanza e na pobreza.
A nosa voz érguese hoxe nun berro de denuncia e solidariedade cos 1 000 millóns de persoas que son vítimas da fame e a desnutrición, cos máis de 800 millóns que non teñen acceso á leitura e a escritura, cos 11 millóns de nenas e nenos que morrerán este ano, antes de cumpriren cinco anos, a causa de enfermidades que se poderían prever e curar.
Esta realidade tende a agravarse. A profunda crise á que o egoísmo e a irresponsabilidade arrastraron ao mundo, especialmente visibel nos ámbitos financeiro, alimentario, enerxético e climático, castiga sobre todo aos países do Sur e, dentro deles, aos máis necesitados, mentres que os responsabeis néganse a buscaren remedios en razón e só queren preservar os seus privilexios.
A alza sen precedentes nos prezos dos alimentos, a especulación irresponsabel cos prezos dos produtos básicos, o intercambio desigual, o enorme peso da débeda externa, o proteccionismo selectivo que impoñen os países ricos ao comercio e os subsidios que aplican, a redución dos xa insuficientes recursos destinados á Axuda ao Desenvolvemento -que non superan neste momento apenas o 0,28% do Produto Interno Bruto dos países desenvolvidos, cada vez máis lonxe daquel 0,7% do seu Produto Interno Bruto que prometeran en 1970 entregar á Axuda Oficial ao Desenvolvemento. Pasaron xa 38 anos daquela promesa, e hoxe, nun mundo onde son tan necesarios eses recursos para paliar e enfrontar as enfermidades, a pobreza, o analfabetismo, a falta de oportunidades para miles de millóns de seres humanos, apenas destinan o 0,28%; o que menos dedica, por debaixo do 0,2%, é o máis rico e poderoso de todos, Estados Unidos- e o incremento na frecuencia e magnitude dos desastres naturais, son só, xunto aos demais elementos que mencionei, algunhas das ameazas que hoxe enfrontan os nosos pobos.
Estamos chamados, máis do que nunca, a loitar polo establecemento dunha orde internacional equitativa, xusta e democrática. Non podemos aceptar que uns poucos países ricos condenen á pobreza e ao subdesenvolvemento á inmensa maioría dos pobos.
Unha orde internacional xusta, democrática e equitativa é unha condición imprescindibel para que os esforzos dentro dos países rendan os resultados esperados. Ningún país poderá atinxir o dereito á paz, ao desenvolvemento, á igualdade de oportunidades se non cambia a actual orde internacional, que constitúe o obstáculo maior a que os esforzos nacionais poidan ter resultados máis alá dos esforzos dos gobernos e dos pobos.
Esa inxusta e antidemocrática orde internacional que se nos impón é tamén responsabel do abismo que separa ao Norte do Sur en canto á produción, o acceso e intercambio da información. Sustenta, a maiores, a violación do dereito dos nosos pobos a recibir información veraz e obxectiva, requisito imprescindibel ao exercicio da liberdade e a libre determinación.
Somos bombardeados continuamente por falsas alegacións ou percepcións terxiversadas da nosa propia realidade. A mentira vólvese práctica cotiá. Inténtase interpretar e escribir a historia dende a óptica dos poderosos. Preténdese xustificar a discriminación e a xenofobia. Inténtasenos facer crer que somos responsabeis do subdesenvolvemento imposto aos países do Sur.
Un día como hoxe, Cuba reivindica o noso dereito a unha Nova Orde Internacional da Información e as Comunicacións que faga posibel o desfrute da liberdade de expresión e información para todos, en condicións de obxectividade e xustiza.
Cuba reivindica o respecto á diversidade cultural e a promoción e defensa das culturas dos nosos pobos, como garantía de identidade e arma insubstituíbel na protección da soberanía das nosas nacións.
O noso mundo, queridos amigos, foi testemuña das máis abominabeis violacións dos dereitos humanos. No pasado recente, centos de miles de familias latinoamericanas cubríronse de loito ante as atrocidades cometidas por ditaduras militares patrocinadas por Estados Unidos.
Expresamos a nosa solidariedade coas vítimas de aqueles crimes e os seus familiares, e esiximos xustiza. Un día como hoxe, en que se cumpren 60 anos da proclamación da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, val recordar que a nosa Revolución, atacada con saña, bloqueada, asexada, invadida, bombardeada, vítima do terrorismo, vítima das sabotaxes, vítima das campañas de descrédito, que tivo que defenderse durante 50 anos, fíxoo, baixo o liderado e o maxisterio de Fidel, no respecto absoluto aos máis elevados principios da ética.
Val recordar, un día como hoxe, que non hai unha soa familia cubana que nos últimos 50 anos chore un familiar desaparecido; non hai quen chore un familiar asasinado extra xudicialmente. Non hai unha soa familia cubana que denuncie trato inhumano e degradante, torturas como as que se aplicaron nos países de América Latina que enfrontaron ditaduras tenebrosas apoiadas por Estados Unidos, como as que se aplicaron durante o Plan Cóndor, o secuestro, a tortura sen límites, a vesania contra os presos indefensos.
Hoxe non hai ningunha familia cubana que chore un familiar desaparecido ou asasinado, como non hai ningunha familia cubana que lamente que o seu fillo non poida ir á escola ou que o parente enfermo non poida exercer o seu dereito a recibir atención médica.
Deses case 1 000 millóns de analfabetos que hoxe lamentamos no mundo, ningún é un cubano que por falta de acceso aos recursos económicos imprescindibeis non poida enviar o seu fillo á escola.
Os participantes neste encontro poderán saír agora ás rúas de La Habana a ver se atopan nalgún semáforo un neno limpando os cristais do carro e pedindo algo de comer. Non o han atopar.
Defendemos a Revolución; construímos unha obra, imperfecta como toda obra humana, perfectibel; somos os máis inconformes. Temos noción clara de que falta moito máis por facer que o que logramos, e aspiramos á xustiza non solo para o noso pobo, senón para todos os pobos da Terra, porque consideramos ao mundo a nosa patria, porque Patria é humanidade, como nos ensinou José Martí. Pero val dicer, cando vai abrindo o nevoeiro das campañas mendaces contra Cuba, que a Revolución Cubana defendeuse sen aplicar xamais o “ollo por ollo” e “dente por dente”, sen aplicar xamais o que “o fin xustifica os medios”, preceptos borrados da práctica dos revolucionarios cubanos, aínda en medio da defensa dun país acosado e ameazado de xeito permanente.
Un día como hoxe sumamos as nosas voces para esixir xustiza xunto aos centos de miles de familias latinoamericanas que sofren aínda hoxe e choran a perda de seres queridos, mentres reclaman o cesamento da impunidade para os represores.
Baixo o pretexto dunha suposta guerra global contra o terrorismo ou a hipócrita e falsa promoción da liberdade e a democracia, inténtase legalizar a agresión e a ocupación militar e perpétranse graves violacións dos dereitos humanos; inténtase xustificar os bloqueos e a coacción; búscase impoñer o modelo político, económico e social que responda aos intereses e designios dos poderosos, e discrimínanse culturas e relixións.
Un dos exemplos máis aborrecibeis do desprezo á condición humana, é a creación e a permanencia, aínda hoxe, do centro de detencións arbitrarias e torturas estabelecido na ilegal Base Naval que Estados Unidos nos impón en Guantánamo.
Condenamos os abusos e violacións que teñen lugar alí e esiximos o seu peche inmediato e a devolución dese territorio á nosa patria.
En inequívoca proba da falsidade e a hipocrisía da política de Estados Unidos en materia de terrorismo, as súas autoridades eluden aínda a súa obriga de axuizar por cargos de terrorismo ou extraditar a Venezuela ao terrorista Luis Posada Carriles, un dos principais responsabeis da destrución en pleno voo dun Avión de Cubana de Aviación, en 1976, con 73 persoas a bordo. Aquí, entre nós, están hoxe compañeiras e compañeiros que perderon familiares vítimas dese acto de terrorismo. Un día como hoxe reiteramos a nosa demanda de que os terroristas concorran por fin ante a xustiza e que cese a impunidade e a protección que o goberno de Estados Unidos concedeu a homes que levan sobre os seus ombros a responsabilidade de asasinar decenas de persoas inocentes. Non obstante, ao mesmo tempo, o goberno de Estados Unidos mantén cinco cubanos inxustamente encarcerados por 10 anos xa, por desafiar a impunidade que gozan os grupos terroristas que actuaron contra o pobo cubano ao longo de décadas dende Miami.
No Día Mundial dos Dereitos Humanos, esiximos tamén a inmediata liberación de Gerardo, Ramón, Antonio, René e Fernando. A súa firmeza, a súa integridade e os seus profundos valores éticos serven de inspiración ao pobo cubano e a todos os defensores de dereitos humanos no mundo.
Aos seus familiares aquí presentes, reiterámos o noso compromiso de non parar, non nos cansar e non desistir da batalla porque eles regresen xunto ás súas familias e o seu pobo.
Compañeiras e compañeiros.
Caros amigos:
Cuba, bloqueada e asediada por 10 sucesivas administracións do Goberno de Estados Unidos durante case cinco décadas, pode mostrar hoxe avances substantivos e irrefutabeis, resultados de programas e plans nacionais encamiñados a mellorar as condicións de vida do noso pobo e o desfrute de todos os dereitos humanos.
Reitero, non obstante, a nosa aspiración a construír a sociedade con xustiza e igualdade de oportunidades e benestar para todas as cubanas e cubanos, coa que soñamos, pola que loitaron e batallaron xeracións de cubanos e que constitúe aínda un fito por atinxir.
Neste Día Mundial dos Dereitos Humanos, quero lembrar de, modo especial, aos máis de 37 000 profesionais cubanos da saúde que se atopan salvando vidas en 73 países. Eles son o testemuño do que, como dixera Fidel: “Revolución é modestia, desinterese, altruísmo, solidariedade e heroísmo”.
Aos miles de médicos, enfermeiras e técnicos da saúde cubanos, que neste intre camiñan polos penoutos de Guatemala, ou viven xunto aos habitantes dos barrios de Caracas, no Altiplano boliviano, no mato africano, a eses homes e mulleres que a esta hora tratan a un enfermo, alivian a dor, levan unha palabra de consolo ou un medicamento, lonxe dos seus fillos, a miles de quilómetros dos seus fogares,
Dedicamos, hoxe, Día Mundial dos Dereitos Humanos, unha mensaxe especial e un pensamento de todo o seu pobo e os seus familiares.
No ano en que se cumpre o 60 aniversario da proclamación da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, Cuba renova o seu compromiso contra toda discriminación e coa loita por un mundo de xustiza, liberdade e igualdade para todos.
Nun día como hoxe, expresamos a nosa satisfacción de recibilos a vostedes, de poder intercambiar, compartir, debater sobre este sono imprescindibel que guía os nosos actos e as nosas loitas de conquistar un mundo con xustiza, igualdade e paz para todos.
Quero, de modo especial, lembrar a Fidel que foi o artífice e o guía dos cubanos na súa loita polo respecto aos dereitos humanos para o noso pobo e para os nosos irmáns máis alá das nosas fronteiras.
Renovo o noso compromiso coa construción dunha América Latina integrada que loite unida polos dereitos dos seus pobos.
Quero tamén reiterar a nosa esperanza de ver un día un Puerto Rico libre e independente, de ver ao seu pobo exercer o seu dereito á libre determinación e incorporarse en carácter de membro pleno, xunto aos seus irmáns de América Latina e o Caribe.
E saúdo, en nome do noso pobo, todos os que en calquera recanto do planeta batallan cada día por construír ese mundo mellor que todos soñan.
Benvidos, e que teña éxito noso Encontro Internacional.
Cuba ten sufrido manipulacións informativas que agochan intereses das multinacionais e da banca. É preciso lembrar como era a sociedade cubana antes do triunfo revolucionario e que foi o que se conseguíu dende 1959.
CUBA: 50 ANOS DE REVOLUCIÓN
En xaneiro de 1959 o movemento revolucionario cubano logrou a conquista do poder político rematando así cun período marcado pola tiranía de Fulgencio Batista, que levara á represión e á morte a miles de persoas. Non se pode entender este proceso sen o apoio maioritario da poboación, colaboradora en distintas intensidades coa guerrilla comandada por Fidel Castro.
No momento do triunfo había en Cuba só 6.000 médicos, dos que a metade marcha inmediatamente a EE.UU.. Non existía a medicina rural. O bloqueo imposto pola potencia norteamericana supuxo e supón a imposibilidade de fornezo de medicamentos á illa, xa que EE.UU. controla a case totalidade da produción mundial. Hoxe en día Cuba ten un médico por cada 193 habitantes. 35 mil realizaron labores internacionalistas. Aumentou a esperanza de vida en 13 anos.
A taxa de mortalidade infantil é de 5,3 por cada mil nados. Se América Latina tivese a mesma taxa cada ano morrerían medio millón de nenos e nenas menos. En Cuba son gratuítos todos os servizos de saúde, non hai doentes sen médicos, non hai médicos sen emprego.
En 1959 o 25% da poboación era analfabeta. Só 15 mil persoas estudaban carreiras superiores, concentradas na Habana. Nos anos 60 construíronse 10 mil novas escolas rurais. Fíxose a campaña de alfabetización. Hoxe en día hai un mestre ou mestra por cada 42 habitantes. A universidade está descentralizada e é absolutamente gratuíto todo o sistema educativo cubano. Nunca se pechou unha escola, un círculo infantil, un centro universitario.
En 1959 o 75% da poboación rural vivía en cabanas de madeira, co teito de folla. O 63% das vivendas tiñan o chan de terra. O 91% non tiña baño. Aplicouse a lei da Reforma agraria, que eliminou o latifundismo privado. Hoxe en día, con todos os problemas aínda pendentes, o 85% da poboación é dona da súa vivenda. Non coñecen as hipotecas.
En Cuba todas as criaturas teñen un teito onde durmir, unha roupa que poñer, alimento asegurado, un centro de saúde e unha escola onde serán atendidos. A diferenza de países da contorna e ata de grandes potencias nucleares, non dorme ningún na rúa, non son prostituídos nin son vítimas do comercio de órganos, tampouco son obrigados a traballar para vivir. Non morren de sarampelo, paludismo, difteria, pneumonía ou desnutrición.
En Cuba en 50 anos de Revolución non houbo un só caso de desaparición, nin un só caso de tortura, nin un asasinato político. Nunca foi empregada a forza pública contra a cidadanía. Son descoñecidas as brigadas antidisturbios.
En Cuba a participación social da muller conseguiu un relevante ascenso social a partir do triunfo da Revolución en 1959. En 50 anos de transformación social, conformouse unha plataforma que posibilitou en grande medida un cambio na vida da muller. A Revolución herdou unha poboación feminina da que o 80% nunca dera a luz en condicións hixiénicas, decenas de miles de mulleres exercían a prostitución, arredor dunhas 70 mil servían como domésticas. Unha nación onde a maioría das persoas analfabetas eran mulleres. Co triunfo da revolución as mulleres asumiron novas tarefas que as sacaron das súas casas. As transformacións da realidade social cubana dende a perspectiva de xénero tamén son visíbeis en campos coma o traballo, cunha acentuada proporción de técnicas e profesionais, educación e saúde.
Cuba realizou importantes labores de solidariedade internacionalista. Solidariedade auténtica, con maiúsculas, da que significa compartir o pouco que se ten, non da de dar parte do moito que sobra. Solidariedade que camiña e axuda a andar. Así foi con Angola, o que contribuíu á desaparición do apartheid, como declarou Nelson Mandela ao saír de prisión. Así aconteceu con Etiopía, Palestina, Sahara… e tantos países. Así ocorre hoxe con Venezuela e Bolivia, alfabetizando e operando a cegueira producida por cataratas, con Pakistán tan distante xeográfica e politicamente.
En Cuba estudaron miles de persoas dos países pobres, ata pobres dos países ricos. Hoxe en día xa hai licenciadas promocións da Escola Latinoamericana de Ciencias Médicas, creada despois de que o furacán Mitch asolara rexións enteiras de América. Alí estuda mocidade que ven de EE. UU. tamén, onde nunca poderían sequera soñar con ingresar nunha universidade, e fano ao mesmo custo que ten á xente de Cuba: é gratuíto.
Cuba recibe continuos ataques interesados dunha prensa mundial que está en poder da banca e das grandes multinacionais. Asocian os dereitos humanos á libre empresa, á suposta liberdade de comercio. Para quen tivemos a oportunidade de coñecer Cuba, de falar coas súas xentes, de interesarnos por aquilo que se sae da viaxe turística, resulta indignante ler, ver e escoitar opinións que son propaganda, non información.
Cuba tivo e ten moitos problemas. Ao acto xenocida que supón o bloqueo imposto por EE.UU. de facto desde 1959, uniuse a desaparición do 85% do seu comercio exterior a principios da década dos 90 do pasado século. Pero o que conquistou nos duros anos vividos, coa ameaza do país máis armado da historia non se perdeu. Malia as continuas agresións sufridas por organizacións terroristas que teñen a súa base en EE.UU. e que pretenden rematar co conseguido para recuperar os privilexios que a historia lles arrebatou. A loita antiterrorista que Cuba ten dereito a exercer para defenderse supuxo a prisión para os 5 compañeiros que levan 10 anos presos en condicións penosas en EE.UU. logo de xuízos manipulados.
Os Dereitos Humanos cúmprense en Cuba dun modo que para as persoas que cremos no ser humano como individuo e tamén como parte dun colectivo que debe traballar en común para crear un mundo mellor é non só indubidable senón tamén impresionante. Cuba é un exemplo, un paradigma de cumprimento dos Dereitos Humanos, da loita secular da humanidade polo futuro.
O único territorio de Cuba onde hai tortura é a base militar do exército de EE.UU..en Guantánamo. Aí si se pode denunciar con fundamento o incumprimento dos Dereitos Humanos.
Base militar do exército de EE.UU. en Guantánamo
Pasarán máis de mil anos, moitos máis, é a historia esquecerá a George W. Bush, confundirá a el co seu papá, dubidará se o bombardeo de Belgrado foi cando Clinton, pero seguirá lembrando a Fidel e Raúl Castro, Vilma Espín, Celia Sánchez, Abel Santamaría, Frank Pais, Camilo Cienfuegos e a Che Guevara.
A Revolución Cubana é xa un patrimonio da humanidade, acontecemento que significa esperanza no que os pobos son quen de facer. Para quen estamos en contra da guerra entre pobos, mais tamén non concebimos a paz entre as clases, podemos afirmar que, para a historia colectiva, a historia que fan os pobos, sen a Cuba revolucionaria, nada sería igual.
O que se coñece internacionalmente coma “Operación Milagre” (Operacion Milagro) é a maior iniciativa de solidariedade médica da Historia. A medio deste programa, persoas sen posibeis de países do Terceiro Mundo son operadas de balde de enfermidades da vista, coma cataratas, glaucoma, estrabismo e algunhas máis (1).
Entre 2004 e outubro de 2008 foron operadas 1.314.000 persoas de 33 países de América Latina, África e Asia, e para 2014 o obxectivo do programa é chegar á cifra de 6 millóns de persoas operadas.
Operación Milagre
Ningún medio de prensa, radio ou televisión internacional deu conta desta xigantesca iniciativa solidaria. Cal é a razón deste silenzo? A explicación é simples: a Operación Milagre non está financiada por ningún país do Primeiro Mundo, non está avalada por fondos do Banco Mundial, nin ten o compadrazgo de ningunha empresa ou fundación privada.
Quen levan adiante a Operacion Milagre son dous gobernos de países do Sur, que achegan ás persoas beneficiarias, sen cobramento ningún, toda a súa infraestrutura de saúde pública, miles de médicos, todos os medicamentos precisos e mesmo o translado en avión aos hospitais de ambolosdous países.
O nome das dúas nacións que organizan e financian a Operación Milagre explica de contado por que os grandes medios decidiron silenciala: son Cuba e Venezuela (2).
O paradoxo é que, mentres estes medios fan desaparecer da axenda informativa o maior proxecto de solidariedade médica xamais coñecido, os medios reservan espazos, cada día maiores, a proxectos humanitarios de mínimo impacto que son financiados por clínicas oftalmolóxicas ou distribuidores de produtos ópticos (3). Estas iniciativas, que apenas benefician a uns centenares de persoas en países do Sur, están integradas na chamada “responsabilidade social corporativa” das devanditas empresas, que é desenvolvida dende os seus departamentos de mercadotecnia. Moitas destas compañías, claro está, son importantes clientes publicitarios dos medios de comunicación.
Un estudio da organización internacional Oxfam denunciaba que as patentes da empresas farmacéuticas impiden o acceso a custo adsequibel aos medicamentos para o tratamento de enfermidades da vista, sendo esta a causa da cegueira de máis de 30 millóns de persoas no mundo (4). Este informe, que aposta polos medicamentos xenéricos e polo tanto atenta contra os intereses das compañías farmacéuticas, potenciais clientes publicitarios dos medios, tamen non mereceu atención acorde á súa importancia.
AS DESERCIÓNS SON NOTICIA Algúns medios, con todo, si deron informaron sobre a Operación Milagre. Pero non para narrar a experiencia de algunha das miles de persoas, marxinadas e esquecidas durante anos, que recuperaron a súa visión grazas á solidariedade de Cuba e Venezuela. O único que recolleron como feito noticiabel foi que uns poucos médicos cubanos abandonaron o programa. Só porque decidiron multiplicar o seu salario exercendo en clínicas privadas de América Latina ou dos Estados Unidos (5).
Non debe esquecerse que existe todo un sistema de captación de médicos cubanos dirixido e finanzado dende organizacións de Miami e dende os consulados e embaixadas de EEUU. Porén, a tal rede de captación resultou ser un completo fracaso se atendemos ás cativas cifras de médicos captados. Cuba ten preto de 42.000 cooperantes en 110 países do mundo, dos cales o 75% son persoal de saúde. A páxina web “Barrio fóra” (6), creada en Miami para a captación con diñeiro de médicos cooperantes cubanos, fala dun escaso “centenar de profesionais cubanos (que) chegaron aos Estados Unidos procedente de terceiros paises”.
A pesar diso, diarios de moita difusión dedican reportaxes completas aos casos particulares de médicos que desertaron.
Os medios tamén converten en noticia as protestas dos colexios e asociacións médicas dos países beneficiados pola Operación Milagre (7). Esta elite profesional e empresarial actúa como grupo de presión sobre os gobernos dos seus países contra estes programas solidarios, xa que a gratuidade do servizo oftalmolóxico cubano fai perigar os seus intereses económicos particulares.
A Operación Milagre é un gran desafío para as elites latinoamericanas e para os grandes medios de comunicación do mundo. É a demostración de que a ideoloxía da solidariedade pode vencer á ideoloxía do individualismo e do diñeiro. E que a solidariedade non é compatibel cos intereses empresariais nin as grandes fortunas. É un proxecto profundamente subversivo. Por iso, as grandes empresas que controlan a información dominante decidiron censurar unha das máis importantes e esperanzadoras noticias deste comezo de século XXI: a Operación Milagre.
As cifras completas de pacientes operados dende o 2004 ata o 28 de outubro de 2008, son as seguintes:
Venezuela: 566.704
Cuba: 171.183
Resto do Caribe (15 países): 54.801
Resto de América Latina (14 países): 511.358
Malí: 6.714
Angola: 2.453
Total (33 países): 1.313.213
O profesor do Instituto Internacional de Periodismo “José Martí”, afirmou martes 28 de outubro no Clube Internacional de Prensa de Galicia que as previsións que se fixeran cando desapareceu a URSS, aventurando que Cuba non daría aguantado, cumpríronse para os propios agoreiros “porque o que caeu foi o sistema capitalista”.
“Polo noso propio proceso revolucionario -sinalou Machado- Cuba está mellor preparada contra a crise ca os países capitalistas, e en mellor posición para enfrontar os reveses superando todo tipo de agresións”.
Darío Machado
O profesor titular da Cátedra de Xornalismo de Investigación, afirmou que en Cuba, “unha das nosas máximas é producir con eficacia o que temos, e distribuír con xustiza o que se produce”.
Referíuse Darío Machado a tres propostas que hoxe circulan na opinión pública de Cuba: “Seguir pola mesma vía que hoxe transitamos; privatizar a pequena e mediana empresa para incentivar o desenvolvemento e a eficiencia, ou que non se privatice nada para non derramar os principios socialistas, pero enfocar a produtividade mediante a creación de cooperativas e outras fórmulas que non contradigan os nosos principios”.
“O Noso modelo de benestar e calidade de vida ten que ser un modelo propio cubano -acrecentou Machado- pois non podemos tomar como exemplo ningún país capitalista nin occidental, pois estamos situados nun contexto moi diferente, que é o latinoamericano”. Lembrou que moitos coidaban que Cuba non podería manter a súa independencia ao caer a URSS. “Con todo -sinalou- non só non caemos, senón que quen caeu foi o sistema capitalista”. O profesor indicou que, sguramente Cuba está máis preparada para resistir a crise internacional que os propios países capitalistas, dado que leva case 50 anos loitando contra todo tipo de agresións, resistindo, e defendendo a soberanía nacional, a identidade e o dereito a decidir o futuro. “Foron moitas as loitas que tivemos que afrontar, e iso nos dotou de fortaleza e de capacidade de superación”.
En relación co programa de Barak Obama para a Casa Branca, Darío Machado sinalou que existía unha contradición clara entre os intereses de EEUU e os de Cuba, aplicabel tamén a outros países latinoamericanos. “O pobo cubano non experimenta animadversión ningunha fronte ao pobo norteamericano, e iso é o que hai que seguir mantendo. Obama de presidente non é que sexa unha solución, pero é certo que foi o único que falou abertamente de dialogar con Cuba, cousa que non fixo o candidato republicano”. Con todo, recordou que “tanto republicanos como demócratas pertencen á mesma estrutura política, polo tanto, non hai que esperar ningún milagre, aínda que si pode haber cambios”.
Cambiar, por exemplo, a opinión que ten o goberno de EEUU de que Cuba trafica con dólares, “no canto de recoñecer que o que facemos é comerciar; con outros países en moeda Dólar; EEUU xa sancionou duramente un banco suízo por negociar, por comerciar connosco”. Ese concepto de “tráfico” ten que substituilo por “comercio”. Os cambios estruturais, non son -para Darío Machado- un obxectivo fundamental dos demócratas.
O profesor Machado dixo que Fidel continúa mantendo o liderado político, aínda que foi substituído lexítima e democraticamente, na Asemblea Nacional do Poder Popular, polo seu irmán Raúl. “Con todo, as Reflexións de Fidel seguen influíndo na política cubana, porque entre outras cousas, a sociedade cubana é fidelista”. Machado falou tamén do caso dos “cinco heroes cubanos” presos en EEUU, “mediante un proceso xudicial que contravén a propia lexislación estadounidense, algo incongruente, incoherente e que demostra a animadversión do goberno de EEUU cara ao noso pobo”.
Machado explicou que o sistema democrático da illa fica patente en que “máis de 1 millón 300 mil propostas dos cidadáns e cidadás cubanas chegaron ao goberno para seren transformadas en medidas políticas. E as máis importantes, dende logo, non foron a posibilidade de entrar nos hoteis, senón o desenvolvemento da economía cubana, algo que preocupa ao noso pobo e para o que buscamos solucións reais e efectivas”.
(Clube Internacional de Prensa de Galiza)
Asociación de Amizade Galego-Cubana “Francisco Villamil"
