Cipriano Luis Jiménez Casas – Faro Cultura
Certamente, José Martí (A Habana 1853-Dos Rios 1985) intelectual, políglota, profesor e diplomático, cubano de ascendencia española, foi un dos ecritores e políticos máis destacados e uniiversasi do seu tempo. Poeta finísimo, reformador de estilos, ven conformarse coma precursor do Modernismo, pondo enxogo a relación problemática entre a liiteratura en lingua castelá e a modernidade. Aparece así coma un poeta novo, dos máis importantes do século XIX espaol, recoñecido por Rubén Darío, Gabriela Mistras ou uan Ramón Jiménez que o describe coma “Un Quijote cubano”. As reflexións sobre o ser humano, a poesía ou a sociedade, abrollan nas súas obras coma obxectivos de mellora da humanidade e de liberación de Cuba. Dende a infancia foi un radical opositor das violacións da dignidade humana e un defensor da liberdade inddividual e colectiva, da xustiza e dos valores sociais e morais.
A identificación de Martí coa súa patria, non só no axeitamento do ideario cubano senón no modo de percepción dese mesmo imaxinario noutras zonas do campo cultural, constitúen un apaixonante debate no seu da cultura latino-americana sintetizando coa súa vida, obra e loita revolucionaria o meelllor do XIX en terras do Caribe. En dúas ocasións foi deportado a España onde sse graduóu en Dereito e Filosofía e Letras polas universidades de Madrid e Zaragoza 1871-1874. Volveu a Cuba e nen1878, depois de pasar por Nova York, México e Guatemala, foi acusado de apostasía e deportado novamente.
En 1884 foise reunir cos xenerais Máximo Gómez e Antonio Maceo, cos que organizou o proceso revolucionario en Cuba que daría na definitiva Guerra da Independencia (1985-1989) Dende Nova York envía crónicas e artigos aos periodicos La Opinión Nova publica na Opinión Nacional de Caracas e nas páxina de opinión de La Nación de Bós Aires e o Partido Liberal de Mexico.
Con Antonio Maceo e Máximo Gómez, reune medios e encende vontades para a que vai ser definitiva Guerra de Independencia de Cuba (1894-1898) Dende Nova York (1880-1890) publica na Opinión Nacional de Caracas e nas páxina de opinión de La Nación de Bós Aires, textos fundamentais do ideario da liberación americana. En Caracas editou asemade a Revista Venezolana e en 1892 fundou o Partido Revolucionario Cubano e a revista Patria. Martí moorreu noo campo de batalla en 1895, aos corenta e dous anos. Xunto a Simón Bolíbar e XXosé de San Martín é considerado un dos principais protagonistas do proceso emancipatorio latinooamericano. Velai unha moostra da súa extensisima obra literaria: os poemarios Ismaelillo (1882) Versos Libres (1882) Versos Sinxelos (1891) Idade de Ouro (1878-18829) Flores do Desterro (1878-1895) Eo os ensaios Marido para a miña irmanciña; O presidio político en Cuba (1871) ou A Nosa América (1891) e maila novela Amizade Funesta (1885)
“Pola liberdade foi que se combateu en Cuba, e moitos galegos amaron a liberdade; a estes galegos atacáronnos outros; semppre os amparei, poprque aos que non saben que eses galegos son outros tantos cubanos, dicímoslles: Menten! deixou escrito.
Galicia está representada polo xornal Patria no que Martí est´´a representado ppor dous galegos bós e xenerosos: osé Martinez O Galego “que contribuiu a causa da liberación de Cuba na mesma medida en que representaba os ideais maiores e mais as virtudes e as nobrezas mais extraordinarias do Pobo Galego”. E Pablo Ínsua “que foi o heroe modesto e eficáz da tentativa dos cubanos pola independencia despois do Zanón; o heroe en Nova York”.
Martí é un exemplo ético que a niinguén pode resultar alleo e ainda menos aos galegos que nos sentimos completamente identificados con Cuba. A Cuba marcharon cruzando o Atlántico e foron, como debuxara Castelao, un ronsel de esqueletes polo fondo do mar. Os máis non regresaron e deron a illa o mellor do seu esforzo; alí morreron vellos, cansos e pobres. Outros prosperaron e foron xenerosos fundando escolas e asociacións agrarias na súa terra.
Foi tamén a emigración a Cuba a que auspiciou o primeiro libro de Rosalía de Castro; a que fundou a Academia Galego e quen puxo en vigor a nosa bandeira azul e branca.
MARTÍ EN VIGO
O programa das Xornadas galego cubanas en homenaxe a José Martí , do 7 ao 17 de abril de 1989, deixou en Vigo unha estatua lanzal do Apostol de Cuba, que realizara René Negrín. As xornadas organizadas pola Asociación de Amizade Galego-Cubana Francisco Villamil , contaran coa participción do Concello de Vigo que presidia daquela Manuel Soto. A escultura foi agasallo da Unión de Escritores e Artistas de Cuba (UNEAC) chegara nun barco da Flota Cubana construido nos estaleiros de Vigo, e ficou nos xardíns de Montero Ríos.
Nas xornadas tomaran parte os escritores LuisToledo Sande, R.Fernandez Retamar, Norberto Codina e Emilio Comas Paret, Fernández Retamar, R. Rodríguez , M. Fernández , Luis Carbonell e F. Conde entre outras coñecidas figuras da plástica, a danza e o teatro. Con eles interviron Méndez Ferrín, Herminio Barreiro, Carlos Sixirei e Luis Tosar entre outros.
Anos despois do que ficara coma o programa de referencia para amizade histórica entre Cuba e Galiza, Fidel Castro visitou a terra do seu pai nunha visita institucional organizada polo Terceiro Goberno da Autonomía.
